Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
UT-Hoogleraar Frank Leferink: Straling van 5G dringt minder diep door
Frank Leferink is hoogleraar Electromagnetic Compatibility aan de Universiteit van Twente. Hij weet veel van 5G. Volgende week geeft hij bijvoorbeeld een lezing bij de Stichting ElektroHyperSensitiviteit (EHS).
8 vragen aan: Frank Leferink, hoogleraar Electromagnetic Compatibility aan de UT
1
Waarom eigenlijk 5G? Wat is er mis met 4G?
"5G is eigenlijk een marketingterm. Het is een naam voor iets wat nog niet bestaat. 4G is fantastisch, dat gaat al supersnel. Maar een probleem voor de huidige 4G-communicatie is wat we de latency noemen. Wanneer je een knop indrukt of een sensor iets signaleert, moet er direct ook wat gebeuren. Daar mag geen vertraging in zitten. Daardoor is het te niet gebruiken voor zelfsturende auto's. Maximaal 5 milliseconde mag die latency zijn, daar wordt nu over gesproken. En dan moet alles ook nog 10 keer zo snel, dus 10 keer zo veel data in dezelfde tijd."
2
De verwachting is dat voor 5G veel meer antennes nodig zijn. Hoe zit dat?
"Dat klopt. Om veel meer data in dezelfde tijd over te dragen, zullen we vaker naar hogere frequenties gaan. Dat was vroeger technologisch heel erg moeilijk, nu gaat dat makkelijker. Hogere frequenties betekent dat signalen niet zo ver gaan. Denk aan geluid: een bastoon draagt heel ver, maar een hoge toon niet. Luister maar naar een popconcert. De bas hoor je op grote afstand, de hoge tonen verdwijnen. Dat is precies hetzelfde als voor elektromagnetische golven. Dus voor hogere frequenties, die minder ver dragen, zijn meer antennes nodig."
3
Wat betekent dit voor de sterkte van de 'straling'?
"Ik gebruik het woord straling nooit. Als je het hebt over het elektromagnetisch veld, dan denk ik niet dat dit sterker wordt. Dat kost alleen maar batterijstroom. De hoeveelheid zal eerder afnemen. De voortplanting in de bebouwde omgeving (huis) is ook minder, naarmate we naar hogere frequenties gaan. Alleen zullen we wel meer bronnen op onverwachte plekken zien. Op lantaarnpalen en bushokjes. Dat is nu al in Amsterdam bij sommige wachtplekken voor een bus waar Wifi-dekking is."
4
Hoe beïnvloeden al die antennes elkaar en de signalen van andere antennes?
"Elke antenne heeft zijn eigen golflengte, is een ander systeem en heeft daar dus geen last van. Maar om veel data over te brengen is 'MIMO', zoals we dat noemen, de grote uitdaging. Dat zijn eigenlijk allemaal bundeltjes die vanuit de bron weggestuurd worden. Stel je een vuurtoren voor, zoals die ooit bestond en die naar alle kanten licht uitstraalde. Daarna hadden we een vuurtoren waarin het licht als een bundel rondom draaide, maar het was wel wit licht. En nu delen we dat witte licht op in misschien wel 256 verschillende kleurtjes en gebruiken die tegelijkertijd in verschillende richtingen. Dat noemen we MIMO: Multiple-Input Multiple-Output. Dan kun je je voorstellen dat je in een stadscentrum loopt en dat je alleen maar een bundeltje krijgt in de richting van jouw telefoon. En dat iemand anders een ander bundeltje heeft."
5
Hoe simpel is het straks om al dat dataverkeer te storen?
"Of juist de omgekeerde kant, niet storen maar afluisteren. Op het moment dat je die bundeltjes hebt, dan wordt het minder makkelijk. Dan moet je heel precies dat bundeltje pakken. Op dit moment is het met Wifi juist heel makkelijk om te storen. 4G wordt al lastiger. In 5G zitten mechanismen die het robuuster zouden moeten maken. Maar voor 99 procent van de zaken via internet hebben we helemaal geen 5G nodig. Bijvoorbeeld bedden en lakens in een ziekenhuis voorzien van een simpele tag, die heeft echt niet veel data nodig. En voor ontvangertjes van afvalbakken in de wijken kun je een heel simpel zendertje gebruiken, dat hoeft geen 5G te zijn."
6
U bent geen medicus, maar durft u iets te zeggen over de invloed van 5G op mensen?
"Inderdaad, dat is niet mijn vakgebied. Het enige wat ik kan zeggen is dat de indringdiepte bij hoge frequenties veel kleiner is dan bij lagere frequenties. En hoe hoger de frequenties, hoe moeilijker de signalen de bocht om willen. Maar wat de effecten daarvan zijn, daarvoor moet u niet bij mij zijn."
7
Vindt u dat er maximumnormen voor elektromagnetische straling moeten komen?
"Die zijn er al. Al wel 50, 60 jaar. Voor werkenden is er een wettelijke blootstellingslimiet. Dat is een harde wet, die is ingebed in de Arbowet. Daarnaast hebben we een Europees advies uit 1999 en die geldt voor de burger. Waarom dat geen wet is, weet ik niet zeker. Ik denk dat meespeelt wat er gebeurt in een MRI-scanner. Dan ga je boven alle limieten. Maar er zijn dus al wel blootstellingslimieten, die voor burgers echter nog niet zo hard zijn vervat in een wet."
8
Geldt in dit geval 'beter veilig dan sorry' of mag het niet-weten de vooruitgang niet in de weg staan?
"Dit is bijna een filosofische vraag. Gesteld vanuit de vraag of er gevaar schuilt in elektromagnetische velden. Maar draai het om: kun je aantonen dat die velden géén invloed hebben op de mens. Die vraag kun je ook niet beantwoorden. Kun je bewijzen of er wel of niet een speld in de hooiberg zit? Ik weet het niet. Laatst sprak ik iemand die in een elektrische auto was gaan rijden. De vraag was of de velden van de elektrische motor ook gevaarlijk zijn. Ik zei: bij mijn weten is er nog niemand dood aan gegaan. Maar het is bewezen dat er in Nederland 13.000 mensen eerder overlijden als gevolg van fijnstof. Kies maar."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Emiel Muijderman
1
Waarom eigenlijk 5G? Wat is er mis met 4G?
"5G is eigenlijk een marketingterm. Het is een naam voor iets wat nog niet bestaat. 4G is fantastisch, dat gaat al supersnel. Maar een probleem voor de huidige 4G-communicatie is wat we de latency noemen. Wanneer je een knop indrukt of een sensor iets signaleert, moet er direct ook wat gebeuren. Daar mag geen vertraging in zitten. Daardoor is het te niet gebruiken voor zelfsturende auto's. Maximaal 5 milliseconde mag die latency zijn, daar wordt nu over gesproken. En dan moet alles ook nog 10 keer zo snel, dus 10 keer zo veel data in dezelfde tijd."
2
De verwachting is dat voor 5G veel meer antennes nodig zijn. Hoe zit dat?
"Dat klopt. Om veel meer data in dezelfde tijd over te dragen, zullen we vaker naar hogere frequenties gaan. Dat was vroeger technologisch heel erg moeilijk, nu gaat dat makkelijker. Hogere frequenties betekent dat signalen niet zo ver gaan. Denk aan geluid: een bastoon draagt heel ver, maar een hoge toon niet. Luister maar naar een popconcert. De bas hoor je op grote afstand, de hoge tonen verdwijnen. Dat is precies hetzelfde als voor elektromagnetische golven. Dus voor hogere frequenties, die minder ver dragen, zijn meer antennes nodig."
3
Wat betekent dit voor de sterkte van de 'straling'?
"Ik gebruik het woord straling nooit. Als je het hebt over het elektromagnetisch veld, dan denk ik niet dat dit sterker wordt. Dat kost alleen maar batterijstroom. De hoeveelheid zal eerder afnemen. De voortplanting in de bebouwde omgeving (huis) is ook minder, naarmate we naar hogere frequenties gaan. Alleen zullen we wel meer bronnen op onverwachte plekken zien. Op lantaarnpalen en bushokjes. Dat is nu al in Amsterdam bij sommige wachtplekken voor een bus waar Wifi-dekking is."
4
Hoe beïnvloeden al die antennes elkaar en de signalen van andere antennes?
"Elke antenne heeft zijn eigen golflengte, is een ander systeem en heeft daar dus geen last van. Maar om veel data over te brengen is 'MIMO', zoals we dat noemen, de grote uitdaging. Dat zijn eigenlijk allemaal bundeltjes die vanuit de bron weggestuurd worden. Stel je een vuurtoren voor, zoals die ooit bestond en die naar alle kanten licht uitstraalde. Daarna hadden we een vuurtoren waarin het licht als een bundel rondom draaide, maar het was wel wit licht. En nu delen we dat witte licht op in misschien wel 256 verschillende kleurtjes en gebruiken die tegelijkertijd in verschillende richtingen. Dat noemen we MIMO: Multiple-Input Multiple-Output. Dan kun je je voorstellen dat je in een stadscentrum loopt en dat je alleen maar een bundeltje krijgt in de richting van jouw telefoon. En dat iemand anders een ander bundeltje heeft."
5
Hoe simpel is het straks om al dat dataverkeer te storen?
"Of juist de omgekeerde kant, niet storen maar afluisteren. Op het moment dat je die bundeltjes hebt, dan wordt het minder makkelijk. Dan moet je heel precies dat bundeltje pakken. Op dit moment is het met Wifi juist heel makkelijk om te storen. 4G wordt al lastiger. In 5G zitten mechanismen die het robuuster zouden moeten maken. Maar voor 99 procent van de zaken via internet hebben we helemaal geen 5G nodig. Bijvoorbeeld bedden en lakens in een ziekenhuis voorzien van een simpele tag, die heeft echt niet veel data nodig. En voor ontvangertjes van afvalbakken in de wijken kun je een heel simpel zendertje gebruiken, dat hoeft geen 5G te zijn."
6
U bent geen medicus, maar durft u iets te zeggen over de invloed van 5G op mensen?
"Inderdaad, dat is niet mijn vakgebied. Het enige wat ik kan zeggen is dat de indringdiepte bij hoge frequenties veel kleiner is dan bij lagere frequenties. En hoe hoger de frequenties, hoe moeilijker de signalen de bocht om willen. Maar wat de effecten daarvan zijn, daarvoor moet u niet bij mij zijn."
7
Vindt u dat er maximumnormen voor elektromagnetische straling moeten komen?
"Die zijn er al. Al wel 50, 60 jaar. Voor werkenden is er een wettelijke blootstellingslimiet. Dat is een harde wet, die is ingebed in de Arbowet. Daarnaast hebben we een Europees advies uit 1999 en die geldt voor de burger. Waarom dat geen wet is, weet ik niet zeker. Ik denk dat meespeelt wat er gebeurt in een MRI-scanner. Dan ga je boven alle limieten. Maar er zijn dus al wel blootstellingslimieten, die voor burgers echter nog niet zo hard zijn vervat in een wet."
8
Geldt in dit geval 'beter veilig dan sorry' of mag het niet-weten de vooruitgang niet in de weg staan?
"Dit is bijna een filosofische vraag. Gesteld vanuit de vraag of er gevaar schuilt in elektromagnetische velden. Maar draai het om: kun je aantonen dat die velden géén invloed hebben op de mens. Die vraag kun je ook niet beantwoorden. Kun je bewijzen of er wel of niet een speld in de hooiberg zit? Ik weet het niet. Laatst sprak ik iemand die in een elektrische auto was gaan rijden. De vraag was of de velden van de elektrische motor ook gevaarlijk zijn. Ik zei: bij mijn weten is er nog niemand dood aan gegaan. Maar het is bewezen dat er in Nederland 13.000 mensen eerder overlijden als gevolg van fijnstof. Kies maar."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Emiel Muijderman
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
