Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
Karin uit Enschede maakt zeep en gebakjes van... koffiedik!
Kun je dit eten? , vraagt een medewerker van Concordia, terwijl ze wijst op de creaties van Karin Vaneker in de expositieruimte. Op een tafel zijn feestelijk gebakjes, cakes en koekjes uitgestald. Als u dat vraagt is het al geslaagd , zegt Vaneker.
Ik mag graag een beetje verwarring stichten , legt ze uit. Dat lukt. Niet in de laatste plaats omdat Vaneker (57) niet van het rechtstreekse antwoord is. Gevraagd naar haar doel, begint ze haar antwoord met een les over aronskelken ik ben hoogopgeleid in aronskelken, het oudste landbouwgewas om vervolgens al laverend via de culinaire journalistiek, het kunstenaarschap en wetenschappelijke studies en publicaties uit te komen bij ¦ nou ja ¦ bij koffiedik.
PrutWant dat is waar haar bescheiden expositie over gaat: de prut die overblijft van een kopje koffie. Maar vooral: wat moet je er daarna mee? Voor een deel weet ze het al. Ze haalt alle koffiedik op van de gemeente Enschede, zo n 21.000 kilo per jaar en verwerkt het met wormen tot compost.
Mooi initiatief Een mooi initiatief , zegt Alfred de Weert van Douwe Egberts, eigenaar van de Enschedese koffieautomaten. Vooral mooi voor de gemeente en DE, zo lijkt het, die makkelijk van de prut afkomen. Vaneker schreef zich in op een circulaire aanbesteding van Enschede voor de koude en warme dranken in het stadhuis en stadskantoor. En nu haalt ze met de fiets wekelijks de koffieprut op. Gratis Eigenlijk is het te gek dat ik dat voor niets doe , zegt Vaneker.
Ze maakt er onder andere zeep van. Maar vooral compost voor de ecologische moestuin bij de Robson-ateliers. Dat is eigenlijk de enige goede toepassing , zegt Vaneker. Ze gebruiken koffiedik ook wel om oesterzwammen op te telen, maar dat is gebakken lucht. Niet rendabel te krijgen. De Weert geeft het wel een beetje toe. DE helpt ondernemers die circulair willen gaan op weg met oesterzwammenteelt op hun koffiedik. Maar dat blijft een beetje rommelen in de marge. We zijn erg op zoek naar grootschalige toepassingen , zegt De Weert.
LiegenVaneker sprak al met composteerders als Bruins & Kwast in Goor. Maar het gaat uiteindelijk om geld. Net als die grote bedrijven, die zeggen dat ze duurzaam willen zijn. Ze liegen allemaal. Duurzaam zijn ze alleen omdat het goed staat. Of omdat de aandeelhouders er beter van worden. Al pratende wordt ze een beetje boos. Als mensen heel ziek zijn gaan ze naar de intensive care. Nou, de aarde is heel erg ziek en hoort ook op de IC. Dat mensen dat nu nog niet snappen.
De bodem is het begin van alles, doceert Vaneker. En het allermooiste van koffieprut is dat je het kunt gebruiken om de aarde te herstellen. Dat doet dus haar compost. Maar Bruins & Kwast wil haar koffieprut niet, zegt ze. Want veengrond afgraven is voor een potgrondproducent goedkoper , zegt ze.
GunanceerderVolgens Hugo Hagemeijer van Bruins & Kwast ligt het wat genuanceerder. Veen wordt gebruikt als basis voor potgrond. Wij maken geen potgrond, maar compost , zegt hij. Het klopt dat een deel van die compost te gebruiken is als veenvervanger. Maar dat is hooguit 20 procent van het veen in potgrond. Bovendien zijn wij onderdeel van Remondis, een afvalbedrijf. Dus als mevrouw Vaneker hier koffiedik brengt, moeten we het als afval behandelen en moet ze er voor betalen.
Geen interesseEen potgrondproducent heeft bovendien geen interesse in koffiedik, maakt innovatiemanager Sjors Beijer van Klasmann-Deilmann duidelijk. Wat wij voor potgrond nodig hebben, is een stabiel product, zoals veen. Het organische materiaal is in duizenden jaren afgebroken. Wat overblijft is een skeletje van celwanden. Koffiedik is dat niet. Dat is juist een heel vers product met allerlei andere stoffen erin. Niet stabiel dus.
PlantsoentjesVaneker moet daarom zoeken naar andere of nieuwe geïnteresseerden in de prut. Hagemeijer van Bruins & Kwast denkt met haar mee: Waarom gebruikt de gemeente Enschede haar compost, die ze nota bene maakt van het koffiedik van de ambtenaren, niet op de eigen plantsoentjes in de stad? Je moet het soms niet moeilijker maken dan het is.
MaskerIntussen zijn er al onvermoede kleinschalige toepassingen. Ãzge Turan van Zavor Coffee Experience, schuin tegenover Concordia, bekent dat ze het meeste koffiedik gewoon weggooit. Maar soms neem ik wat mee naar huis. Gebruik ik het voor een masker. Ik vind die duurzame toepassingen wel interessant, want ik ben ook interieurarchitecte. Zo hoorde ik dat ze koffiedik tussen twee platen persen. Goed voor de akoestiek.
Alle Twentse prutKoffieprut is er genoeg. Mijn ambitie is alle Twentse koffieprut hier in Twente te houden , zegt Vaneker. In een schriftje heeft ze het al uitgerekend: 625.000 inwoners, 325.000 werkenden, gemiddeld vier kopjes koffie per werkdag à 9 gram prut per kopje, 250 werkdagen per jaar. Uitkomst: 2.925 ton koffiedik per jaar. Dat is een beetje veel voor alleen de Enschedese moestuin. De prut opstoken of vergisten in een biomassacentrale, zoals DE in Joure doet, is geen optie, vindt ze. Daar komen weer allerlei andere vervelende stoffen bij vrij.
Aan het denken zettenEn zo zoekt Vaneker verder. Intussen poogt ze mensen aan het denken te zetten, zoals met haar expositie in Concordia. Ze snijdt een met koffieboontjes versierde cake in plakjes, legt de schijfjes op een nagelborsteltje en geeft ze aan de medewerkster van de kunsthal. Leg die maar in het toilet. Worden je handen heel mooi schoon van.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Emiel Muijderman
PrutWant dat is waar haar bescheiden expositie over gaat: de prut die overblijft van een kopje koffie. Maar vooral: wat moet je er daarna mee? Voor een deel weet ze het al. Ze haalt alle koffiedik op van de gemeente Enschede, zo n 21.000 kilo per jaar en verwerkt het met wormen tot compost.
Mooi initiatief Een mooi initiatief , zegt Alfred de Weert van Douwe Egberts, eigenaar van de Enschedese koffieautomaten. Vooral mooi voor de gemeente en DE, zo lijkt het, die makkelijk van de prut afkomen. Vaneker schreef zich in op een circulaire aanbesteding van Enschede voor de koude en warme dranken in het stadhuis en stadskantoor. En nu haalt ze met de fiets wekelijks de koffieprut op. Gratis Eigenlijk is het te gek dat ik dat voor niets doe , zegt Vaneker.
Ze maakt er onder andere zeep van. Maar vooral compost voor de ecologische moestuin bij de Robson-ateliers. Dat is eigenlijk de enige goede toepassing , zegt Vaneker. Ze gebruiken koffiedik ook wel om oesterzwammen op te telen, maar dat is gebakken lucht. Niet rendabel te krijgen. De Weert geeft het wel een beetje toe. DE helpt ondernemers die circulair willen gaan op weg met oesterzwammenteelt op hun koffiedik. Maar dat blijft een beetje rommelen in de marge. We zijn erg op zoek naar grootschalige toepassingen , zegt De Weert.
LiegenVaneker sprak al met composteerders als Bruins & Kwast in Goor. Maar het gaat uiteindelijk om geld. Net als die grote bedrijven, die zeggen dat ze duurzaam willen zijn. Ze liegen allemaal. Duurzaam zijn ze alleen omdat het goed staat. Of omdat de aandeelhouders er beter van worden. Al pratende wordt ze een beetje boos. Als mensen heel ziek zijn gaan ze naar de intensive care. Nou, de aarde is heel erg ziek en hoort ook op de IC. Dat mensen dat nu nog niet snappen.
De bodem is het begin van alles, doceert Vaneker. En het allermooiste van koffieprut is dat je het kunt gebruiken om de aarde te herstellen. Dat doet dus haar compost. Maar Bruins & Kwast wil haar koffieprut niet, zegt ze. Want veengrond afgraven is voor een potgrondproducent goedkoper , zegt ze.
GunanceerderVolgens Hugo Hagemeijer van Bruins & Kwast ligt het wat genuanceerder. Veen wordt gebruikt als basis voor potgrond. Wij maken geen potgrond, maar compost , zegt hij. Het klopt dat een deel van die compost te gebruiken is als veenvervanger. Maar dat is hooguit 20 procent van het veen in potgrond. Bovendien zijn wij onderdeel van Remondis, een afvalbedrijf. Dus als mevrouw Vaneker hier koffiedik brengt, moeten we het als afval behandelen en moet ze er voor betalen.
Geen interesseEen potgrondproducent heeft bovendien geen interesse in koffiedik, maakt innovatiemanager Sjors Beijer van Klasmann-Deilmann duidelijk. Wat wij voor potgrond nodig hebben, is een stabiel product, zoals veen. Het organische materiaal is in duizenden jaren afgebroken. Wat overblijft is een skeletje van celwanden. Koffiedik is dat niet. Dat is juist een heel vers product met allerlei andere stoffen erin. Niet stabiel dus.
PlantsoentjesVaneker moet daarom zoeken naar andere of nieuwe geïnteresseerden in de prut. Hagemeijer van Bruins & Kwast denkt met haar mee: Waarom gebruikt de gemeente Enschede haar compost, die ze nota bene maakt van het koffiedik van de ambtenaren, niet op de eigen plantsoentjes in de stad? Je moet het soms niet moeilijker maken dan het is.
MaskerIntussen zijn er al onvermoede kleinschalige toepassingen. Ãzge Turan van Zavor Coffee Experience, schuin tegenover Concordia, bekent dat ze het meeste koffiedik gewoon weggooit. Maar soms neem ik wat mee naar huis. Gebruik ik het voor een masker. Ik vind die duurzame toepassingen wel interessant, want ik ben ook interieurarchitecte. Zo hoorde ik dat ze koffiedik tussen twee platen persen. Goed voor de akoestiek.
Alle Twentse prutKoffieprut is er genoeg. Mijn ambitie is alle Twentse koffieprut hier in Twente te houden , zegt Vaneker. In een schriftje heeft ze het al uitgerekend: 625.000 inwoners, 325.000 werkenden, gemiddeld vier kopjes koffie per werkdag à 9 gram prut per kopje, 250 werkdagen per jaar. Uitkomst: 2.925 ton koffiedik per jaar. Dat is een beetje veel voor alleen de Enschedese moestuin. De prut opstoken of vergisten in een biomassacentrale, zoals DE in Joure doet, is geen optie, vindt ze. Daar komen weer allerlei andere vervelende stoffen bij vrij.
Aan het denken zettenEn zo zoekt Vaneker verder. Intussen poogt ze mensen aan het denken te zetten, zoals met haar expositie in Concordia. Ze snijdt een met koffieboontjes versierde cake in plakjes, legt de schijfjes op een nagelborsteltje en geeft ze aan de medewerkster van de kunsthal. Leg die maar in het toilet. Worden je handen heel mooi schoon van.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Emiel Muijderman
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
