AUDIO MST-jubileum voor hightech €˜bandje plakken €™

Zoals op oude binnenbanden ineens een dikke bult kant verschijnen, zo kan dat ook bij bloedvaten. Als zo n uitstulping in de aorta, de belangrijkste en grootste lichaamsslagader knapt, kun je in een paar minuten overlijden. Je loopt in recordtempo van binnen leeg. Zo n uitstulping of verwijding heet een aneurysma. Ben je er bij voor hij scheurt of knapt, heb je geluk. Want eenmaal gescheurd, slinkt de kans op overleven tot 25 procent.

Open gesneden
Voor de reparatie van een aneurysma van de aorta werd je vroeger open gesneden. Een riskante operatie waarbij veel mensen overleden. Die tijd is gelukkig voorbij want sinds 20 jaar kan dat bloedvat van binnenuit worden gerepareerd. Via de lies wordt er een nieuw stuk binnenband naar binnen geschoven. Deze zogeheten stent kan wel tot twintig centimeter lang zijn. De ingreep is met draaiende motor . De operatie kan onder plaatselijke verdoving, duurt pakweg twee uur en is verbijsterend effectief.

'Voor gek verklaard'
Dit hightech loodgieterswerk, uitgevoerd in een hypermoderne operatiekamer, heet EVAR. Dat staat voor Endovasculair Aneurysma Repair. Het is een reparatie waarbij de slagaders in de lies als vierbaans toegangsweg naar het aneurysma worden gebruikt. De stents zijn van speciale geweven kunststoffen en bewegen mee met het uitzetten van de bloedvaten, veroorzaakt door het pompen van het hart. In tien jaar tijd, wel driehonderd miljoen keer. En ze blijven gewoon heel.

,,Als we dit twintig jaar geleden hadden voorspeld, had iedereen ons voor gek verklaard . Dat zegt MST vaatchirurg en UT-professor Bob Geelkerken. Op 28 april 1998 werd de eerste EVAR operatie uitgevoerd. Inmiddels doen ze bij het MST hart- en vaatcentrum 170 lichaamslagaderoperaties per jaar. Ongeveer 75 daarvan moeten voorkomen dat een veel te wijde lichaamsslagader knapt. De sterftekans bij de ingreep ligt landelijk rond de 2 procent. De afgelopen drie jaar is er bij MST zelfs niemand aan een geplande buikslagader overleden.

Toeval
Veel mensen weten niet dat ze een aneurysma hebben. Vaak worden ze bij toeval ontdekt doordat patiënten voor wat anders door de scanner gaan. In de meeste gevallen zijn het 70-plussers. Op basis van de grootte en veel andere factoren wordt dan bekeken of er een EVAR mogelijk is. Soms zijn de bloedvaten zo slecht dat er alsnog een open operatie nodig is. Ook bij hele acute gevallen wordt als het even kan de EVAR methode toegepast. De kans op overleven van de patiënt is hierdoor sterk gestegen

Geelkerken en zijn collega s geven voor de gelegenheid een blikje in de modernste operatiekamer, de hybride OK. Hij wijst op het grote scherm naast de operatietafel. CT s en andere foto s kunnen over elkaar worden gelegd en vormen een kraakhelder driedimensionaal beeld van de binnenkant van de patiënt. Met röntgendoorlichting kan de dunne draad vanaf de lies, tot op de millimeter precies naar de goede plek worden geleid. Daarover wordt dan de stent naar binnen geschoven.

Teamwork
Behalve de uitstekend uitgeruste OK, is het succes van de ingreep ook te danken aan het goede teamwork en uitgebreide voorbespreking. Geelkerken voegt daar aan toe dat juist dat intensieve overleg er voor zorgt dat de afgelopen 20 jaar er steeds minder mensen overlijden aan operaties aan de lichaamslagader .

Om daar aan toe te voegen dat er een duidelijk verband is tussen het aantal ingrepen en het risico op overlijden. ,,Daar kun je niet om heen. Hoe vaker het team de ingreep doet, hoe veiliger het wordt en hoe hoger de kennis en kunde wordt. Dat is van groot voordeel voor de patiënten in Twente en de Achterhoek. Want het betekent dat ze in hun eigen regio kunnen worden behandeld.

Het jubileum van 20 jaar EVAR wordt bescheiden gevierd. Als het werk het toelaat, misschien met een stukje gebak. ,,De patiënten gaan altijd voor , zegt Geelkerken.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Frans Nikkels