Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Sinds 2016 worstelt Enschede enorm met de gevolgen van de nieuwe Woningwet. Daarin staat dat iedere Nederlander vrij moet zijn om zich overal te kunnen vestigen. Een gevolg: gemeenten mogen geen vergunningen meer gebruiken om te bepalen of en waar woningen 'omgezet' mogen worden tot kamers of studio's.
VerloederingMaar (studenten)steden zoals Enschede, Groningen Den Haag en Amstelveen dreigen sindsdien ten prooi te vallen aan beleggers of huisjesmelkers. In Enschede wordt één op de tien panden verkocht aan een belegger. Dat heeft een reden: het is met de huidige lage rente aantrekkelijk om panden te kopen, ze te verkameren en deze kamers tegen (toren)hoge huren weer op de markt te zetten.
Kamers worden niet zelden bewoond door dezelfde bevolkingsgroepen: studenten, expats, arbeidsmigranten of eenpersoonshuishoudens met multi-sociale problemen. Dat kan leiden tot klachten uit de buurt. Wijkbewoners in onder meer 't Getfert, Roombeek en Stroinkslanden klaagden al eens over achteruitgang in hun buurt vanwege slecht onderhoud, het stallen van fietsen op de stoep, geluidsoverlast, het gebrek aan burencontact en verloedering.
Halve maatregelenEnschede lijkt zo'n beetje alles te hebben geprobeerd om kamerbewoning in bepaalde wijken tegen te gaan. Er zijn lijstjes met daarin per buurt het maximale percentage aan kamerverhuurpanden. Wie zijn woning wil verbouwen tot kamers moet eerst kijken of het maximum nog niet is bereikt.
Bovenstaande maatregel is vorig jaar vastgelegd in ter voorbereiding voor een nieuw bestemmingsplan. Het effect is dat er minder kamerverhuurpanden zijn bijgekomen. Eind goed al goed? Nee, woningeigenaren hebben zich gestort op de markt van de woonstudio's.
Studio's vormen een heel andere categorie appartementen (zie kader hieronder) en zijn daardoor juridisch gezien niet makkelijk een halt toe te roepen. Verspreid over de stad neemt het aantal aanvragen om woningen om te bouwen tot studio's sinds vorig jaar zienderogen toe. Zelfs de gemeente noemt de ontwikkeling ondertussen ongewenst.
VerbodDan maar een verbod op appartementen. Door in principe geen nieuwe appartementen meer toe te staan in vrijwel de hele stad, wordt het probleem van kamers en studio s verholpen. Elke eenverdiepingswoning die niet bij de gemeente bekend is, kan zodoende worden aangepakt.
Maar dit zou ook betekenen dat er geen nieuw appartementencomplex meer gebouwd mag worden. En dat is natuurlijk een ongewenste situatie. De stad wil juist investeren in nieuwe appartementencomplexen, het liefst van hoge kwaliteit, zoals in het megaproject aan de Kop Boulevard.
Op de kaart van Enschede staat in het geel aangegeven waar in principe geen nieuwe appartementen mogen worden toegevoegd, tenzij de gemeente daar alsnog toestemming voor verleent.
UitzonderingWie straks appartementen wil realiseren in Enschede geeft dat zoals gebruikelijk aan in de aanvraag voor een omgevingsvergunning. De aanvraag wordt door ambtenaren tegen het licht gehouden en getoetst op een aantal voorwaarden, zoals kwaliteit, verkeersveiligheid, brandveiligheid en het straatbeeld.
Als de ontwikkeling niet aan de voorwaarden voldoet, wordt de vergunning afgewezen. Ziet de gemeente wel voordelen, dan krijgt het college van B en W de bevoegdheid om buiten de regels om alsnog met de projectontwikkelaar in zee te gaan.
ToestemmingHet 'verbod' op appartementen wordt vastgelegd in een bestemmingsplan. Dat kost veel tijd. Vooruitlopend op het nieuwe bestemmingsplan is het de bedoeling dat de regel al wel van kracht is. Daarvoor zal de gemeenteraad eerst toestemming moeten verlenen.
De maatregel geldt in principe voor de hele stad, met uitzondering van de wijken City, Lasonder-Zeggelt, Boddenkamp en Boswinkel, dorp Lonneker, de campus van de Universiteit Twente en bedrijventerreinen. In deze gebieden zijn namelijk al afspraken gemaakt over de mogelijkheden of onmogelijkheden van nieuwe kamerverhuurpanden.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - foto: Gemeente Enschede