Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
AUDIO Verhaal van Joodse journalist in de Kleine Willem: Een stem uit Westerbork
In 'Wachten op transport' vertelt Elisabeth Oets het verhaal van haar grootvader Philip Mechanicus. De voorstelling is gebaseerd op het dagboek dat de gelauwerde journalist in de oorlog schreef toen hij gevangen zat in kamp Westerbork.
Vroeger, als kind, heeft ze haar moeder weleens gevraagd waarom zij geen opa's had. Dan kreeg Elisabeth Oets (60) te horen: 'De een is aan zijn hart overleden en de ander is in de oorlog omgekomen'. "Ik wist dat ik Joods was, maar het zei mij niet veel. Pas op de middelbare school werd ik mij ervan bewust dat er misschien ook in mijn familie iets gebeurd kon zijn.'
"Mijn moeder had de oorlog diep weggestopt. Ze heeft zichzelf na de oorlog een trap onder haar kont moeten geven om niet in haar depressie te blijven. Iedere dag moest een feestje zijn. Geen zin hebben bestond in haar ogen niet. Haar harmoniemodel mocht niet worden verstoord. Over het dagboek van mijn opa zei ze: 'Lees het maar als je 18 bent, anders word je zo verdrietig'."
Ziek vanHet was in Utrecht, waar ze aan het conservatorium studeerde, dat Elisabeth Oets de serie Holocaust op televisie zag, alleen op haar kamer. "Toen kreeg ik op mijn netvlies wat er precies was gebeurd. De afschuw, de onrechtvaardigheid dat jouw familie zoiets kon overkomen. Ik was er ziek van. Mijn beste vriendin woonde twee straten verder. Huilend ben ik naar haar toe gerend."
DagboekZe las haar opa's dagboek In depot. "Het is zo onrechtvaardig dat hij maar 55 jaar is geworden. Het was zo'n boeiende man. Zijn vader was voddenman en hij heeft zich opgewerkt tot een veelgeprezen journalist en chef buitenland van het Algemeen Handelsblad. Hij was heel begaafd, had een enorme drive, maar heeft ook alle kansen gegrepen die er waren."
Toen het oorlog werd, trok hij zich weinig aan van alle verboden voor de Joden in Nederland. "Ik ben niet fout, zij zijn het", zei hij. Het werd hem fataal." Na gevangenschap in kamp Amersfoort en Westerbork werd hij op transport gesteld en in 1944 door de nazi's vermoord in Auschwitz.
Gezicht van WesterborkIn Westerbork schreef hij verhalen. Als journalist kon hij wellicht de buitenstaander zijn die het leven observeerde. Dertien schriftjes, later gebundeld tot In depot, waarmee Philip Mechanicus de geschiedenis zou ingaan als hét gezicht van Kamp Westerbork en zo onsterfelijk is geworden.
AuteursrechtenHet duurde lang voordat Elisabeth Oets iets met het verhaal van Philip Mechanicus kon, in het theater. Na jarenlang opera te hebben gezongen bij de Reisopera, moest ze zich een nieuwe toekomst verwerven. Maar het was vooral dit: "Ik moest eerst loskomen van mijn moeder. Zij is in 2007 overleden." Elisabeth erfde de auteursrechten van het dagboek. "Het kwam steeds meer binnen in mijn leven."
BiografieDe echte aanleiding voor de voorstelling ligt in 2013, toen een uitgeefster in Parijs het dagboek wilde vertalen. "Zij wilde ook een documentaire maken en vroeg om foto's, anekdotes. Toen ben ik ook de biografie van Koert Broersma over mijn opa gaan lezen." Ze vertelde het verhaal aan Mi Ying Chen, de pianiste met wie ze samenwerkt. "Zij inspireerde mij om het te vertellen voor de serviceclub waarin wij samen zaten. Ik durfde niet, maar heb het op een gegeven moment gewoon aangekondigd."
Het was bedoeld voor één lezing. "De vrouwen waren in tranen. 'Dit moet je verder vertellen'. Zo is het gaan rollen."
De voorstelling Wachten op transport, waarin Elisabeth Oets vertelt, fragmenten uit het dagboek leest en liederen zingt van Ilse Weber, gecomponeerd in Theresienstadt, heeft ook haarzelf veel gebracht. "Ik ben in balans gekomen met mijn verleden. Ik ben vrij nu. Lang was het moeilijk om te zeggen dat ik Joods ben. Nu kan ik het."
HoopZijn verhaal vertellen is zo belangrijk. "Mijn opa was een van de 6 miljoen Joden die zijn vermoord. Ik geef hem een gezicht. Eén gezicht kan leiden tot begrip, een mensenmassa is ongrijpbaar." Haar voorstelling biedt ook hoop. "Mijn grootvader heeft het niet overleefd, maar mijn moeder wel. Daardoor besta ik." Haar moeder, die de voorstelling nooit heeft kunnen zien. ,,Maar ik weet zeker dat ze was komen kijken. En dat ze trots was geweest."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Toma Tudor
"Mijn moeder had de oorlog diep weggestopt. Ze heeft zichzelf na de oorlog een trap onder haar kont moeten geven om niet in haar depressie te blijven. Iedere dag moest een feestje zijn. Geen zin hebben bestond in haar ogen niet. Haar harmoniemodel mocht niet worden verstoord. Over het dagboek van mijn opa zei ze: 'Lees het maar als je 18 bent, anders word je zo verdrietig'."
Ziek vanHet was in Utrecht, waar ze aan het conservatorium studeerde, dat Elisabeth Oets de serie Holocaust op televisie zag, alleen op haar kamer. "Toen kreeg ik op mijn netvlies wat er precies was gebeurd. De afschuw, de onrechtvaardigheid dat jouw familie zoiets kon overkomen. Ik was er ziek van. Mijn beste vriendin woonde twee straten verder. Huilend ben ik naar haar toe gerend."
DagboekZe las haar opa's dagboek In depot. "Het is zo onrechtvaardig dat hij maar 55 jaar is geworden. Het was zo'n boeiende man. Zijn vader was voddenman en hij heeft zich opgewerkt tot een veelgeprezen journalist en chef buitenland van het Algemeen Handelsblad. Hij was heel begaafd, had een enorme drive, maar heeft ook alle kansen gegrepen die er waren."
Toen het oorlog werd, trok hij zich weinig aan van alle verboden voor de Joden in Nederland. "Ik ben niet fout, zij zijn het", zei hij. Het werd hem fataal." Na gevangenschap in kamp Amersfoort en Westerbork werd hij op transport gesteld en in 1944 door de nazi's vermoord in Auschwitz.
Gezicht van WesterborkIn Westerbork schreef hij verhalen. Als journalist kon hij wellicht de buitenstaander zijn die het leven observeerde. Dertien schriftjes, later gebundeld tot In depot, waarmee Philip Mechanicus de geschiedenis zou ingaan als hét gezicht van Kamp Westerbork en zo onsterfelijk is geworden.
AuteursrechtenHet duurde lang voordat Elisabeth Oets iets met het verhaal van Philip Mechanicus kon, in het theater. Na jarenlang opera te hebben gezongen bij de Reisopera, moest ze zich een nieuwe toekomst verwerven. Maar het was vooral dit: "Ik moest eerst loskomen van mijn moeder. Zij is in 2007 overleden." Elisabeth erfde de auteursrechten van het dagboek. "Het kwam steeds meer binnen in mijn leven."
BiografieDe echte aanleiding voor de voorstelling ligt in 2013, toen een uitgeefster in Parijs het dagboek wilde vertalen. "Zij wilde ook een documentaire maken en vroeg om foto's, anekdotes. Toen ben ik ook de biografie van Koert Broersma over mijn opa gaan lezen." Ze vertelde het verhaal aan Mi Ying Chen, de pianiste met wie ze samenwerkt. "Zij inspireerde mij om het te vertellen voor de serviceclub waarin wij samen zaten. Ik durfde niet, maar heb het op een gegeven moment gewoon aangekondigd."
Het was bedoeld voor één lezing. "De vrouwen waren in tranen. 'Dit moet je verder vertellen'. Zo is het gaan rollen."
De voorstelling Wachten op transport, waarin Elisabeth Oets vertelt, fragmenten uit het dagboek leest en liederen zingt van Ilse Weber, gecomponeerd in Theresienstadt, heeft ook haarzelf veel gebracht. "Ik ben in balans gekomen met mijn verleden. Ik ben vrij nu. Lang was het moeilijk om te zeggen dat ik Joods ben. Nu kan ik het."
HoopZijn verhaal vertellen is zo belangrijk. "Mijn opa was een van de 6 miljoen Joden die zijn vermoord. Ik geef hem een gezicht. Eén gezicht kan leiden tot begrip, een mensenmassa is ongrijpbaar." Haar voorstelling biedt ook hoop. "Mijn grootvader heeft het niet overleefd, maar mijn moeder wel. Daardoor besta ik." Haar moeder, die de voorstelling nooit heeft kunnen zien. ,,Maar ik weet zeker dat ze was komen kijken. En dat ze trots was geweest."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Toma Tudor
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
