Indrukwekkend en ontroerend, de Memorial Tree bij Tactus in Enschede

Aan de muur van de statige hal in het Tactuspand voor verslavingszorg aan de Ripperdastraat hangt een stenen blaadje voor Ram, met een mozaïek van de Surinaamse vlag erop. Hij hangt tussen 48 andere bladeren, die allemaal met een passend mozaïek symbool staan voor een overleden Tactusbezoeker. De bladeren vallen niet, maar zweven omhoog tussen de bladloze takken van een boom. Een wolk zwarte vlinders symboliseert diepe rouw. Het is een gedenkplek en een eerbetoon voor mensen om wie vaak nog maar weinigen zich bekommerden.

Tactus ontfermt zich over hen. „Zijn die mensen dat waard? O ja, wat zijn die mensen het waard”, zegt manager Michel van Naarden. „Wij knokken voor hen en ze hebben allemaal een plaatsje in ons hart. Maar feit is ook dat deze mensen allemaal doorgaans tien tot vijftien jaar minder oud worden dan gemiddeld. Er sterven hier jaarlijks tien tot twintig mensen. Wij helpen onze cliënten om in hun laatste periode nog een prachtig stempel te zetten. Wij begeleiden ze tot het einde, we willen niet dat ze er zomaar tussenuit piepen. En daar is ook deze boom voor.”

Droevig
Het initiatief voor de memorial tree is van Frank Singh, medewerker van het dagcentrum. „De afgelopen tijd zijn er veel bezoekers van het dagcentrum overleden”, vertelt hij. Tijdens een reis zag hij een gedenkboom. Dat idee nam hij mee, als een goede manier om gestorven vrienden en familie binnen de kring van Tactus te gedenken. „Maar we wilden geen kinderachtige boom. Het moest een waardige gedenkplek worden.” Het resultaat is indrukwekkend en ontroerend.

„Het moest droevig zijn. Terwijl we hier aan het werk waren, liep hier een bezoeker langs die zei: het lijkt wel een graftak. Ik dacht: mooi, dan zit ik op het juiste spoor.” Noem de boom geen gedenkboom voor overleden verslaafden, waarschuwt hij. „Dan doe je ze tekort. Het waren mensen. Vaak is verslaving geen keuze.”

Onder grote belangstelling wordt de boom onthuld. De emotie is bijna tastbaar; vrijwel iedere aanwezige heeft iemand verloren. In stilte worden 49 kaarsjes onder de boom ontstoken. Patrick ontsteekt er een voor Ram. Hij is 39 en heeft, net als veel andere bezoekers van Tactus, geholpen met de memorial tree. Ram was zijn kameraad en hij mist hem. Maar het leven van Patrick gaat verder. „Ik heb sinds kort een eigen flatje en met mij gaat het toppie. Ik heb in december vorig jaar de drugs laten staan en ik ben er nu bijna een jaar vanaf. Als je het maar wilt.”

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels