Enschede in 25 jaar: 'van grauw naar dé stad van Twente'

Kan een mens houden van een stad? Leo van der Ree vindt van wel, maar denkt bij zo'n liefdesverklaring niet onmiddellijk aan Enschede. Bij Rotterdam voel ik heel sterk iets van houden van , mijmert Van der Ree over het gevoel voor zijn geboortestad. Maar Enschede heeft zich ontegenzeglijk in het hart genesteld van de man die hier in 1996 neerstreek en in verschillende functies bijdroeg aan de stedelijke ontwikkeling.

Ik ben verknocht geraakt aan Enschede, het is onder mijn huid gaan zitten , verwoordt Van der Ree zijn verwantschap met de stad die hij voor de gemeente jarenlang diende. En die hij vandaag tijdens een afscheidsreceptie gedag zegt, omdat hij het als 64-jarige tijd vindt voor een nieuwe levensfase. Hij was achtereenvolgens sectormanager grondbedrijf, directeur stedelijke ontwikkeling bij de gemeente Enschede en de baas van ADT, de organisatie die de gebiedsontwikkeling rond de voormalige vliegbasis vormgeeft.

Grauw
Troosteloos en grauw, ik wist eigenlijk niet wat ik zag , zegt Van der Ree over zijn eerste kennismaking met Enschede. Het is ergens halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw als hij voor een cursus met de trein aankomt in de stad waar hij vanaf 1996 zou werken.

Wat ik aantrof was een rauwe en ook wat grauwe stad, waar het op sommige plekken af en toe verwilderd en verwaarloosd oogde. Het onkruid bij de textielfabrieken, de straatjes in de wijken die er niet uitzagen. Het was niet van een overweldigende schoonheid. Er lagen nogal wat opgaven, om het zo maar te zeggen.

Enorme slag
Is het bouwen aan dat rauwe Enschede voor een ingenieur civiele techniek uitdagender dan het werken aan een monumentale stad? "Het is anders. In plaatsen waar de geschiedenis veel verder terug gaat, is het door de aanwezigheid van rijksmonumenten vooral zaak dat je dingen goed inpast. In deze stad, die na het verdwijnen van de textielindustrie een enorme slag had te maken, moet je net wat harder lopen om het allemaal te verdienen."

Bijna 25 jaar nadat hij zijn eerste professionele schreden in Enschede zette, ziet hij een stad die bloeit. Dit is onbetwist dé stad van Twente , zegt Van der Ree, die in de stedelijke geschiedenis van de laatste paar decennia een aantal cruciale en gewaagde beleidskeuzes ziet, die bepalend waren voor de succesvolle metamorfose.

Dan denk ik aan het Van Heekplein, waardoor Enschede echt stad is geworden. Voorheen was het niet veel meer dan een parkeerplaats met die rare Boulevard die je in tweeën moest oversteken om bij de V&D te komen. Met het nieuwe Van Heekplein en het MST zijn stedelijke functies naar het hart van Enschede gehaald die allesbepalend zijn geweest voor de aantrekkingskracht van de stad. Het was destijds geweldig complex om het allemaal voor elkaar te krijgen met een wirwar van eigenaren en Enschede nam natuurlijk ook financieel een enorm risico. Maar de bestuurders van toen zijn te prijzen voor de lef die ze destijds hebben getoond.

Parel
En Roombeek is een parel. Het heeft ongekend goed uitgepakt. Het plan dat er voor de vuurwerkramp lag, met het opknappen van de fabriekspanden, was heel mooi. Maar dan wordt het 13 mei 2000 en we moesten wat. Er is al heel snel geanticipeerd met de Wet voorkeursrecht gemeenten; er moest worden voorkomen dat iedereen maar wat zou doen en het een rommeltje zou zijn geworden. De combinatie wonen, winkelen en cultuur is geweldig en meer passend dan wat er voor die 13 mei aan plannen lagen.

Van der Ree vindt dat ook andere delen van Enschede er netter bij liggen dan vroeger. Het ziet er ook in de wijken veel verzorgder uit. Heeft te maken met het groot onderhoud, waarbij Enschede tegenwoordig veel meer stadsdeelgewijs werkt. Vroeger was er één pot geld voor de hele stad en moest een buurt maar wachten of er nog een keer wat gebeurde.

Enschede is echter niet zonder zorgen. De werkloosheid blijft relatief hoog en dat steekt. Op de Technology Base gebeuren mooie dingen , zegt Van der Ree over het iconische bedrijventerrein.

Banenmotor
Het is te hopen dat dat echt een banenmotor zal zijn. Maar het is in de stad tijd voor nieuwe ideeën en vergezichten. Enschede mag niet stil blijven staan, is toe aan een volgende, grote stap. Maar de ideeën zie ik nog niet. Dat is geen verwijt, maar een constatering.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels