Non-stop in andere wereld tijdens Overkill in Enschede

Twee dagen lang - 48 uur - kon je je non-stop in een andere wereld wanen in het oude ziekenhuis aan het Ariënsplein in Enschede. Daar was afgelopen weekeinde het Overkill Festival, waarbij technologie en onsterfelijkheid centraal stonden.

Organisator Marie Janin stuurt bezoekers met twee vragen het festival op: wat gebeurt er eigenlijk als je sterft en je profiel online oproepbaar blijft? En, wat betekent sterfelijkheid in videogames als je steeds maar weer vrolijk herrijst? Overkill speelt daarnaast op de zintuigen met verontrustende ervaringen. Want die beklijven.

Kaal
Het gestripte, kale interieur van het voormalig ziekenhuis werkt daarin mee. In december wordt het deel gesloopt, geloof ik. We bevinden ons dus in een tussensituatie van het pand en dat past goed bij het festival. We mogen er alles mee doen. Het is koud in het oude ziekenhuis. Op de muren van de tweede verdieping staan leuzen in horrortypografie. Bijvoorbeeld: 'The next scream you may hear, may be your own'.

Het Overkill-festival ontstond in 2006 toen Guido Bertling en zijn vrienden besloten om 48 uur lang te gamen en film te kijken. Na veel privé-evenementen, was daar in 2012 het eerste openbare festival. Inmiddels heeft Bertling de organisatie overgedragen aan Janin en Aike Lütkemöller, al is hij er gewoon bij, in de gamekamer.

Kapel
In een warme bioscoopzaal wordt een constante stroom aan films vertoond, van Japanse manga tot documentaires en fan-made superheldenfilms. Even verderop, op dezelfde etage, is de kapel van het oude ziekenhuis. Daar spelen twee muzikanten met hun elektrische gitaar en mixapparatuur heftige filmmuziek onder een stomme film over kapitein Nemo. De muziek klinkt zwaar en verontrustend bij een scène van een ruzie op een boot. Het is alsof dat het moment was waarop alles misging. Je merkt hoe de muziek bepaalt hoe je het beeld ervaart.

Virtuele wereld
Op de derde verdieping is er een veelheid aan exposities en installaties. Ze laten de bezoeker ervaren hoe de huidige technologie de zintuigen voor zich weet te winnen. Indringend is bijvoorbeeld de virtuele wereld All around me are familiar faces van Martina Menegon. De gebruiker krijgt een VR-bril op en ziet een donkere ruimte met zwevende gezichten. Met een controller kan hij die wereld zelf beïnvloeden. Onder het geluid van druppelend water ziet hij de gezichten als een school vissen rondzwemmen of rondvliegen als een groep duiven.

Disembodiment (een proces waarbij je geest loskomt van je lichaam, red.) is een belangrijk gegeven in het festival , zegt Janin, terwijl we even verderop virtueel elkaars gezichten afbijten. Janin is aan het winnen, maar haar bot is nog niet te zien. Lichaamsdelen komen los te staan van de mens in de digitale wereld. Jij kan sterven, maar je gezicht of profiel niet. Of wel, dat is de vraag.

Draaitafel
In de grote hal van het festival is Timo Hoogland (artiestennaam _T.MO) achter de draaitafel gaan staan om ter plekke elektronische muziek te programmeren en die te laten gonzen door de speakers. Het zogeheten Live Coding. Als bewijsvoering wordt het coderen op de achtergrond geprojecteerd. Even daarvoor deed drummer Yonga Sun iets soortgelijks: Dit was mijn eerste live synthesizer-concert. Ik ben beroepsdrummer en speel veel jazz, maar dit is toch wel van een heel andere orde. Je bent veel meer bezig met het veranderen van het geluid, met de geluidstextuur.

Het verkennen van textuur komt steeds terug, ook in de schilderkunst. In een beamerprojectie wordt de structuur van Jeroen Bosch' beroemde schilderij Tuin der Lusten gebruikt als landschap, waar een leger mannetjes op is geprogrammeerd. De camera glijdt voortdurend over deze twee landschappen heen. Het oog ziet dan weer het schilderij, dan weer de mannetjes.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita