Nieuws
Enschede
Zo de wind waait, waait de mening over windmolens in Twente
De feiten die tegenstanders van windmolens en zonneparken presenteren, kloppen niet altijd. Dat zegt René Venendaal van het bio-energiecluster Oost-Nederland. Hij spijkert Overijsselse politici bij in masterclasses om hen daar attent op te maken. Venendaal gelooft dat als er niets gebeurt, dwang de enige optie is.
De zaal van t Hoogspel, in Delden, zit vol op 29 november. Bomvol. De aanwezigen, maximaal tweehonderd, hebben zich vooraf moeten inschrijven en worden op naam toegelaten. De organiserende actiegroepen Buren tegen Windmolens en Stichting Twickelrand hebben het goed ingeschat: er is fors verzet tegen de windmolens die de familie Kirsten samen met Raedthuys Pure Energie langs de A35 wil bouwen.
Het is een ordentelijke, discussievrije bijeenkomst. Dat is precies wat Henny Nijenhuis van de stichting Twickelrand ook wil: informatie neutraal voor het voetlicht brengen. Het uitblijven van enige discussie of tegenspraak leidt er bijna automatisch toe dat veel aanwezigen aannemen dat de verstrekte informatie ook wel zal kloppen. Wie zou het ook wagen een huisarts, landschapsarchitect, de rentmeester van Twickel of de directeur van de vereniging van omwonenden van windmolens tegen te spreken? Zeker wanneer ze schermen met wetenschappelijke onderzoeken.
In de zaal zit ook René Venendaal, van het Bio-energiecluster Oost-Nederland (BEON). BEON maakt deel uit van de alliantie Nieuwe Energie Overijssel (NEO), een samenwerking tussen de provincie Overijssel, bedrijven, natuurorganisaties, waterschappen en corporaties. Zij hebben een soort provinciale klimaattafels in het leven geroepen, die concrete maatregelen moeten initiëren en ondersteunen.
Feiten tegen de emotie
In feite zegt Nijenhuis precies te doen wat Venendaal ook wil: feiten aanbrengen om zo de emotie uit het debat te halen. Daarom organiseert Venendaal voor NEO, en in samenwerking met Natuur & Milieu Overijssel en VNO-NCW, in alle Overijsselse gemeenten ook masterclasses: bijeenkomsten voor lokale politici waarin ze worden bijgepraat over de feiten rond de energietransitie.
De discussie over zonneparken en windmolens is er bij uitstek een waarbij vooral lokale politici zich gedwongen voelen goed te luisteren naar wat er leeft onder de bevolking. En die roert zich. Niet alleen in Delden. Er was en is verzet van omwonenden tegen zonneparken in Overdinkel, Haarle en Goor, in Daarle lopen omwonenden te hoop tegen plannen voor drie windmolens en in het Enschedese buitengebied zijn windmolens voorlopig van de baan. Er zijn in Twente meer actiegroepen tegen windmolens dan er windmolens zijn.
Defensief
De omvang van het verzet en de vasthoudendheid van de tegenstanders dwingt politici in het defensief. De verleiding is geen positie in te nemen en te hopen dat voor- en tegenstanders er samen wel uitkomen. Of om vanuit politieke overlevingsdrang mee te gaan met het verzet. In beide gevallen is het resultaat hetzelfde: nul windmolens in Twente. Intussen krijgt ook de weerstand tegen zonneparken vat op politici. Het CDA, de grootste politieke partij in Overijssel, wil er een rem op. Ook al is duidelijk dat Overijssel zonder zonneparken de duurzaamheidsdoelstellingen niet haalt.
In t Hoogspel hoort Venendaal de feiten aan van de door de actiegroepen ingeschakelde deskundigen. De man die masterclasses geeft in het herkennen van feitelijke informatie, constateert dat het gesprek over windmolens, behalve discussie- en emotievrij, in hoge mate ook feitenvrij verloopt. Huisarts Sylvia van Manen toont de bezoekers in t Hoogspel een dia met een röntgenopname van een hartzakje van iemand die in een omgeving verkeerde waar zogenoemd laagfrequent geluid werd geproduceerd - hetzelfde geluid dat volgens haar windmolens produceren. Het resultaat: een verdikte wand van dat hartzakje. Ze citeert uit wetenschappelijke bronnen.
Op een volgende dia verschijnt een waslijst aan klachten die omwonenden wereldwijd van windmolens zeggen te ervaren: chronische slaapproblemen, hoofdpijn, tinnitus, een drukgevoel op de oren, misselijkheid, visusklachten, luchtwegproblemen, hartkloppingen, prikkelbaarheid, concentratie- en geheugenproblemen, angstgevoelens, samengaand met de sensatie van inwendige pulsaties of trillingen zowel slapend als in wakkere toestand.
Wetenschappelijke onderbouwing
Ik ging er redelijk open naar toe , zegt Venendaal een paar dagen later. Je moet altijd bereid zijn nieuwe informatie te ontvangen, ook als dat je eigen visie zou kunnen veranderen. Maar inmiddels weet hij dat de wetenschappelijke onderbouwing van de informatie van de huisarts flinterdun is. Hij wijst op een studie naar de gezondheidseffecten van windmolens op mensen, gedaan door natuurkundige Frits van den Berg, specialist in beleving van geluid van windmolens, en Irene van Kamp, epidemioloog en psycholoog bij het RIVM. Zij bekeken alle onderzoeken naar en publicaties over windturbinegeluid tussen 2009 en 2017. Hun conclusie: er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat er een verband is tussen het geluid van windmolens en de gezondheid van omwonenden.
De spanning tussen de feiten is lastig. Want dat windmolens overlast kunnen veroorzaken, is wel aangetoond. Althans, overlast bij de tegenstanders. Mensen die geen probleem hebben met windmolens, hebben geen klachten. Het is een kwestie van de mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest : angst voor gezondheidseffecten van windmolens leidt ertoe dat mensen eerder klachten zullen krijgen. En tegenstanders van windmolens die al gezondheidsklachten hebben, zullen hun klachten sneller wijten aan windmolens. Dit zogenoemde nocebo-effect is overigens wél wetenschappelijk aangetoond.
Verplichting kwestie van tijd?
Daar schiet Venendaal echter niet zo veel mee op. Hij ziet op de website van de tegenstanders koppen als U woont in een risicogebied . Hij hoopt met de juiste feiten toch een kritische massa in de volgens hem goede richting te krijgen. In de masterclass willen we politici bagage geven, om het gesprek aan te gaan met de tegenstanders , zegt hij.
Venendaal spreekt waarschuwende woorden. Alleen maar nee zeggen, is geen optie. Voor niemand , zegt hij. Daarvoor is de opgave van de energietransitie te groot. Als je het belangrijk vindt, en dat geldt voor bijna iedereen, kun je niet zeggen: Maar niet in mijn achtertuin . Dat is te makkelijk. Bovendien, de Twentse gemeenten zijn nu bezig met het opstellen van een Regionale Energie Strategie. Die wordt beoordeeld door het Rijk. Wanneer die onvoldoende is, komt er gewoon een verplichting. Dat is dan een kwestie van tijd. Ook voor windmolens. En ook in Twente.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Pixabay
Het is een ordentelijke, discussievrije bijeenkomst. Dat is precies wat Henny Nijenhuis van de stichting Twickelrand ook wil: informatie neutraal voor het voetlicht brengen. Het uitblijven van enige discussie of tegenspraak leidt er bijna automatisch toe dat veel aanwezigen aannemen dat de verstrekte informatie ook wel zal kloppen. Wie zou het ook wagen een huisarts, landschapsarchitect, de rentmeester van Twickel of de directeur van de vereniging van omwonenden van windmolens tegen te spreken? Zeker wanneer ze schermen met wetenschappelijke onderzoeken.
In de zaal zit ook René Venendaal, van het Bio-energiecluster Oost-Nederland (BEON). BEON maakt deel uit van de alliantie Nieuwe Energie Overijssel (NEO), een samenwerking tussen de provincie Overijssel, bedrijven, natuurorganisaties, waterschappen en corporaties. Zij hebben een soort provinciale klimaattafels in het leven geroepen, die concrete maatregelen moeten initiëren en ondersteunen.
Feiten tegen de emotie
In feite zegt Nijenhuis precies te doen wat Venendaal ook wil: feiten aanbrengen om zo de emotie uit het debat te halen. Daarom organiseert Venendaal voor NEO, en in samenwerking met Natuur & Milieu Overijssel en VNO-NCW, in alle Overijsselse gemeenten ook masterclasses: bijeenkomsten voor lokale politici waarin ze worden bijgepraat over de feiten rond de energietransitie.
De discussie over zonneparken en windmolens is er bij uitstek een waarbij vooral lokale politici zich gedwongen voelen goed te luisteren naar wat er leeft onder de bevolking. En die roert zich. Niet alleen in Delden. Er was en is verzet van omwonenden tegen zonneparken in Overdinkel, Haarle en Goor, in Daarle lopen omwonenden te hoop tegen plannen voor drie windmolens en in het Enschedese buitengebied zijn windmolens voorlopig van de baan. Er zijn in Twente meer actiegroepen tegen windmolens dan er windmolens zijn.
Defensief
De omvang van het verzet en de vasthoudendheid van de tegenstanders dwingt politici in het defensief. De verleiding is geen positie in te nemen en te hopen dat voor- en tegenstanders er samen wel uitkomen. Of om vanuit politieke overlevingsdrang mee te gaan met het verzet. In beide gevallen is het resultaat hetzelfde: nul windmolens in Twente. Intussen krijgt ook de weerstand tegen zonneparken vat op politici. Het CDA, de grootste politieke partij in Overijssel, wil er een rem op. Ook al is duidelijk dat Overijssel zonder zonneparken de duurzaamheidsdoelstellingen niet haalt.
In t Hoogspel hoort Venendaal de feiten aan van de door de actiegroepen ingeschakelde deskundigen. De man die masterclasses geeft in het herkennen van feitelijke informatie, constateert dat het gesprek over windmolens, behalve discussie- en emotievrij, in hoge mate ook feitenvrij verloopt. Huisarts Sylvia van Manen toont de bezoekers in t Hoogspel een dia met een röntgenopname van een hartzakje van iemand die in een omgeving verkeerde waar zogenoemd laagfrequent geluid werd geproduceerd - hetzelfde geluid dat volgens haar windmolens produceren. Het resultaat: een verdikte wand van dat hartzakje. Ze citeert uit wetenschappelijke bronnen.
Op een volgende dia verschijnt een waslijst aan klachten die omwonenden wereldwijd van windmolens zeggen te ervaren: chronische slaapproblemen, hoofdpijn, tinnitus, een drukgevoel op de oren, misselijkheid, visusklachten, luchtwegproblemen, hartkloppingen, prikkelbaarheid, concentratie- en geheugenproblemen, angstgevoelens, samengaand met de sensatie van inwendige pulsaties of trillingen zowel slapend als in wakkere toestand.
Wetenschappelijke onderbouwing
Ik ging er redelijk open naar toe , zegt Venendaal een paar dagen later. Je moet altijd bereid zijn nieuwe informatie te ontvangen, ook als dat je eigen visie zou kunnen veranderen. Maar inmiddels weet hij dat de wetenschappelijke onderbouwing van de informatie van de huisarts flinterdun is. Hij wijst op een studie naar de gezondheidseffecten van windmolens op mensen, gedaan door natuurkundige Frits van den Berg, specialist in beleving van geluid van windmolens, en Irene van Kamp, epidemioloog en psycholoog bij het RIVM. Zij bekeken alle onderzoeken naar en publicaties over windturbinegeluid tussen 2009 en 2017. Hun conclusie: er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat er een verband is tussen het geluid van windmolens en de gezondheid van omwonenden.
De spanning tussen de feiten is lastig. Want dat windmolens overlast kunnen veroorzaken, is wel aangetoond. Althans, overlast bij de tegenstanders. Mensen die geen probleem hebben met windmolens, hebben geen klachten. Het is een kwestie van de mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest : angst voor gezondheidseffecten van windmolens leidt ertoe dat mensen eerder klachten zullen krijgen. En tegenstanders van windmolens die al gezondheidsklachten hebben, zullen hun klachten sneller wijten aan windmolens. Dit zogenoemde nocebo-effect is overigens wél wetenschappelijk aangetoond.
Verplichting kwestie van tijd?
Daar schiet Venendaal echter niet zo veel mee op. Hij ziet op de website van de tegenstanders koppen als U woont in een risicogebied . Hij hoopt met de juiste feiten toch een kritische massa in de volgens hem goede richting te krijgen. In de masterclass willen we politici bagage geven, om het gesprek aan te gaan met de tegenstanders , zegt hij.
Venendaal spreekt waarschuwende woorden. Alleen maar nee zeggen, is geen optie. Voor niemand , zegt hij. Daarvoor is de opgave van de energietransitie te groot. Als je het belangrijk vindt, en dat geldt voor bijna iedereen, kun je niet zeggen: Maar niet in mijn achtertuin . Dat is te makkelijk. Bovendien, de Twentse gemeenten zijn nu bezig met het opstellen van een Regionale Energie Strategie. Die wordt beoordeeld door het Rijk. Wanneer die onvoldoende is, komt er gewoon een verplichting. Dat is dan een kwestie van tijd. Ook voor windmolens. En ook in Twente.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Pixabay
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
