Nieuws
Enschede
VIDEO | Station Enschede krijgt zijn stoere gezicht uit 1950 terug
Met de verbouwing van stationsgebouw in 2000 werd het originele ontwerp van spoorbouwmeester Schelling geweld aangedaan. Bovendien lieten natuursteen platen al snel los. Nu wordt de aangetaste zuidgevel alsnog in oude luister hersteld.
De treurige aanblik van de zuidgevel van het stationsgebouw toont hoe desastreus een verbouwing kan uitpakken. In 2000 werden aan de kant van het busstation natuurstenen platen aangebracht. Ze lieten echter binnen de kortste keren los. Sindsdien is de muur beschadigd en voor een deel afgedekt met doeken.
Hoogtepunt
Niet alleen de vervanging van de betonelementen tastten het oorspronkelijke ontwerp van H.G.J. Schelling aan, ook door andere ingrepen ging de samenhang van de gevel van het monumentale gebouw deels verloren. Dat wil NS Stations nu herstellen. Het gebouw van spoorwegbouwmeester H.G.J. Schelling (1888-1978) geldt als een hoogtepunt van de door hem toegepaste systeemarchitectuur. Hij ontwierp in de jaren veertig en vijftig vele stationsgebouwen, waaronder die van Hengelo (1951), Zutphen (1952) en Arnhem (1954).
Miskleun
Net als in Enschede, gebouwd in 1950, zijn het gebruik van beton en de vele zuilen kenmerkend voor zijn architectuur, die wordt betiteld als de Nieuwe zakelijkheid . De voorkeur voor beton kwam voort uit de beschikbaarheid van dit materiaal na de oorlog. Dat bij de verbouwing van het station van Enschede in 2000 juist de prefab-betonelementen grotendeels werden vervangen door natuursteen platen bleek al snel een miskleun. Binnen twee jaar moesten aan de kant van de vroegere zij-ingang loslatende tegels uit voorzorg worden verwijderd. Het leidde tot een juridisch getouwtrek over de schade tussen de directie van NS Stations en de hoofdaannemer c.q. architect.
Uitstraling
Ook andere aanpassingen hadden gevolgen voor de oorspronkelijke uitstraling van het monumentale gebouw. De ingang van het station werd verplaatst van de oostgevel naar de zuidgevel, waarbij onder andere het bestaande terras is dichtgezet en een nieuwe betonnen toegangstrap en glazen luifel zijn toegevoegd.
In een analyse van Crimson Architectural Historians werd enkele jaren geleden de worsteling van de architect bij de verbouwing in 2000 geschetst. Hij heeft een ongemakkelijk compromis moeten accepteren tussen de eisen van de NS als huisbaas en haar huurders, en de cultuurhistorische waardevolle architectonische transparantie.
Oude stijl
Een compromis dat volgens Crimson nog veel slechter had kunnen uitvallen. In elk geval is de maatvoering van de architectuur van Schelling in het interieur nog zichtbaar door de kolommen tussen de winkelpuien, en is iets van het architectonische karakter bewaard in de intact gebleven en gerestaureerde middenbeuk met daklichten. Beheerder NS Stations heeft nu Ruland Architecten uit Amsterdam in de arm genomen om de gevel van het stationsgebouw in Enschede zoveel mogelijk in de oude stijl terug te brengen. Bij het voorlopige ontwerp worden de nog aanwezige natuursteen platen verwijderd.
Stoer
Daarvoor komen de kenmerkende prefab betonelementen terug op basis van de oorspronkelijke gevelindeling. We brengen zoveel mogelijk het unieke, stoere gezicht van het gebouw terug , aldus Joost Ruland van het gelijknamige architectenbureau uit Amsterdam. Hij is in opdracht van de NS betrokken bij verbouwing van diverse monumentale stationsgebouwen in het land.
Ruland stelt vast dat de betonelementen voor de gevelbekleding gelukkig nog steeds worden gemaakt. Die komen van een bedrijf uit Almelo , aldus woordvoerster Corien Koetsier van NS Stations.
Ze verwacht dat in de loop van dit jaar wordt gestart met het terugbrengen van de authentieke gevelbeplating en verdere aanpassing van het stationsgebouw. Een aantal details vereist echter zorgvuldige voorbereiding en afstemming met de monumentencommissie. De start van de activiteiten is hier mede afhankelijk van.
Omleiding fietsers
De herbouw van de gevel aan de zijde van het busstation heeft gevolgen voor het gebruik en de directe omgeving van het stationsgebouw. Het fietspad voor de gevel langs is gedurende de werkzaamheden een tijd niet bruikbaar en wordt met hekken afgezet. Er wordt een alternatieve route aangegeven. De gevelreclame bij de fietsenstalling wordt verwijderd, evenals een deel van de fietsenrekken. Voor de toegang van de fietsenwinkel worden tijdelijke voorzieningen getroffen.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita
Hoogtepunt
Niet alleen de vervanging van de betonelementen tastten het oorspronkelijke ontwerp van H.G.J. Schelling aan, ook door andere ingrepen ging de samenhang van de gevel van het monumentale gebouw deels verloren. Dat wil NS Stations nu herstellen. Het gebouw van spoorwegbouwmeester H.G.J. Schelling (1888-1978) geldt als een hoogtepunt van de door hem toegepaste systeemarchitectuur. Hij ontwierp in de jaren veertig en vijftig vele stationsgebouwen, waaronder die van Hengelo (1951), Zutphen (1952) en Arnhem (1954).
Miskleun
Net als in Enschede, gebouwd in 1950, zijn het gebruik van beton en de vele zuilen kenmerkend voor zijn architectuur, die wordt betiteld als de Nieuwe zakelijkheid . De voorkeur voor beton kwam voort uit de beschikbaarheid van dit materiaal na de oorlog. Dat bij de verbouwing van het station van Enschede in 2000 juist de prefab-betonelementen grotendeels werden vervangen door natuursteen platen bleek al snel een miskleun. Binnen twee jaar moesten aan de kant van de vroegere zij-ingang loslatende tegels uit voorzorg worden verwijderd. Het leidde tot een juridisch getouwtrek over de schade tussen de directie van NS Stations en de hoofdaannemer c.q. architect.
Uitstraling
Ook andere aanpassingen hadden gevolgen voor de oorspronkelijke uitstraling van het monumentale gebouw. De ingang van het station werd verplaatst van de oostgevel naar de zuidgevel, waarbij onder andere het bestaande terras is dichtgezet en een nieuwe betonnen toegangstrap en glazen luifel zijn toegevoegd.
In een analyse van Crimson Architectural Historians werd enkele jaren geleden de worsteling van de architect bij de verbouwing in 2000 geschetst. Hij heeft een ongemakkelijk compromis moeten accepteren tussen de eisen van de NS als huisbaas en haar huurders, en de cultuurhistorische waardevolle architectonische transparantie.
Oude stijl
Een compromis dat volgens Crimson nog veel slechter had kunnen uitvallen. In elk geval is de maatvoering van de architectuur van Schelling in het interieur nog zichtbaar door de kolommen tussen de winkelpuien, en is iets van het architectonische karakter bewaard in de intact gebleven en gerestaureerde middenbeuk met daklichten. Beheerder NS Stations heeft nu Ruland Architecten uit Amsterdam in de arm genomen om de gevel van het stationsgebouw in Enschede zoveel mogelijk in de oude stijl terug te brengen. Bij het voorlopige ontwerp worden de nog aanwezige natuursteen platen verwijderd.
Stoer
Daarvoor komen de kenmerkende prefab betonelementen terug op basis van de oorspronkelijke gevelindeling. We brengen zoveel mogelijk het unieke, stoere gezicht van het gebouw terug , aldus Joost Ruland van het gelijknamige architectenbureau uit Amsterdam. Hij is in opdracht van de NS betrokken bij verbouwing van diverse monumentale stationsgebouwen in het land.
Ruland stelt vast dat de betonelementen voor de gevelbekleding gelukkig nog steeds worden gemaakt. Die komen van een bedrijf uit Almelo , aldus woordvoerster Corien Koetsier van NS Stations.
Ze verwacht dat in de loop van dit jaar wordt gestart met het terugbrengen van de authentieke gevelbeplating en verdere aanpassing van het stationsgebouw. Een aantal details vereist echter zorgvuldige voorbereiding en afstemming met de monumentencommissie. De start van de activiteiten is hier mede afhankelijk van.
Omleiding fietsers
De herbouw van de gevel aan de zijde van het busstation heeft gevolgen voor het gebruik en de directe omgeving van het stationsgebouw. Het fietspad voor de gevel langs is gedurende de werkzaamheden een tijd niet bruikbaar en wordt met hekken afgezet. Er wordt een alternatieve route aangegeven. De gevelreclame bij de fietsenstalling wordt verwijderd, evenals een deel van de fietsenrekken. Voor de toegang van de fietsenwinkel worden tijdelijke voorzieningen getroffen.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
