Herbruikbare woningen: €˜Dan tillen we de huizen toch op een vrachtwagen €™

Stel dat de woningen over vijftig jaar hier niet meer passen. Dan kunnen we ze afzonderlijk optillen, op een vrachtwagen zetten en verplaatsen naar een andere plek , zegt Hans Jannink, projectmanager van corporatie De Woonplaats. Daar kunnen ze dan binnen een paar weken, na aansluiting op leidingen en dergelijke, weer worden bewoond.

Mede door het toekomstige hergebruik wordt het bouwproject op de Stroinkslanden gezien als voorbeeld van circulair bouwen. Dat was ook het doel toen anderhalf jaar geleden de corporatie in samenwerking met Stichting Pioneering, het platform voor vernieuwingen in de bouwsector, met de voorbereidingen begon.

Wegwerpmentaliteit
De Woonplaats haakt in op het begin 2017 gesloten Nationaal Grondstoffenakkoord, waarmee Nederland wil afrekenen met de wegwerpmentaliteit. Nu zijn producten in de bouw vaak niet opnieuw bruikbaar of worden ze zelfs ontworpen voor kortdurend gebruik.

Vertegenwoordigers
Bij het project aan Het Stroink zijn vanaf het begin vertegenwoordigers van bouwers, installateurs en schildersbedrijven betrokken. Op informatiedagen werden mogelijkheden en onmogelijkheden van circulair bouwen gedeeld. Op initiatief van De Woonplaats is besloten het niet alleen bij praten te laten, maar een praktijkvoorbeeld uit te werken.

Dat werd de vervanging van het bewuste woonblok, met de bouwbedrijven Ter Steege uit Rijssen en Oude Wolbers uit Borne als kartrekkers. Bij de uitwerking van de plannen stuitten de initiatiefnemers op tal van problemen. Jannink: De algemene conclusie is dat je bij circulair bouwen elk bouwproject anders moet invullen. Bij de vervanging van de seniorenwoningen op de Stroinkslanden bleken bijvoorbeeld relatief weinig materialen van de bestaande bouw geschikt voor hergebruik. Alleen de fundering en bodemplaten.

Ook een poging om oude kozijnen en deuren uit andere woningen een tweede leven te geven, is op niets uitgelopen. Hergebruik klinkt mooi, maar oude kozijnen kun je praktisch niet kierdicht krijgen. Bovendien is in de loop der jaren de wetgeving aangescherpt en moeten in nieuwbouw deuren nu hoger en breder zijn. Bij hergebruik van oude materialen is het moeilijk, zo niet onmogelijk om aan de huidige bouweisen te voldoen , aldus Jannink.

Hout
Het ontwerp dat uiteindelijk van de tekentafels kwam, behelst twee bouwlagen. Jannink: De materiaalkeuze is vanuit de gedachte van circulair bouwen. Daarom is onder andere gekozen voor houtskeletbouw.

De woningen krijgen zoveel mogelijk installaties die in de toekomst hergebruikt kunnen worden. Betekent dat we slechts een beperkt aantal zonnepanelen plaatsen. Want die panelen zijn, als ze afgeschreven zijn, niet meer te gebruiken en moeten worden vernietigd. Bij circulair bouwen willen we juist de hoeveelheid afval beperken , zegt Jannink.

Met het beperkte aantal zonnepanelen doet De Woonplaats een concessie aan de doelstellingen op het gebied van energieneutraal bouwen. De bestemmingsplanprocedure is inmiddels in gang gezet. Het huidige woonblok wordt de komende maanden gesloopt, waarna in juni het begin van de nieuwbouw staat gepland.

Circulair bouwenVoor de toekomstige bewoners zoekt De Woonplaats huurders die de gedachte van circulair bouwen omhelzen en er ook naar leven. Daarvoor maken we een soort profiel , zegt Bert Timmen, programmamanager wijken van De Woonplaats. Ze moeten bijvoorbeeld de gedachte ondersteunen het huis in te richten met herbruikbaar materiaal. Ook moeten ze bereid zijn de gemeenschappelijke tuin te onderhouden en materialen als gereedschap te delen.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: De Woonplaats