Soleren en dirigeren: Peter Bogaert doet het tegelijk

Of Peter Bogaert (38) ooit had voorzien dat hij ook zou dirigeren? Geen haar op mijn hoofd. Ik was violist, ben violist en dat zou ik blijven. Maar toch. In het kamerorkest van het Orkest van het Oosten kreeg hij vaak de mogelijkheid de strijkers te leiden. Ik wilde kijken hoe het is om vóór een orkest te staan - kan ik dat wel?

Cocktail
Met bewegingen muziek tonen is heel ander werk dan zelf spelen, zegt hij. Ik kon te rade bij Antony Hermus, dirigent en een goede vriend. Van hem kreeg ik vrij snel te horen dat het geen onzin was, dat ik wilde dirigeren. Dus heeft hij lessen genomen, masterclasses gevolgd. Stap voor stap verder. En nu ben ik zover dat het voor mij interessanter is om mijn eigen weg te zoeken. De cocktail van alle dingen die ik nu doe, is mooi.

Mercedes
Hij rijdt regelmatig in zijn oude Mercedes van zijn woonplaats Bad Bentheim naar België, waar hij vandaan komt en weer regelmatig werkt. Dan ben ik daar een paar dagen voor een mooi project. Soms neem ik mijn dochtertje van 4 mee, kan zij mooi bij oma logeren.

Vioolsong
Hij coacht (jeugd)orkesten in het land en componeert en arrangeert. Hij heeft zich voorgenomen een jaar lang elke week een vioolsong op te nemen en te posten op social media en zijn website. Wie weet komen daar nog verdere ideeën uit voort. De teller staat op twintig.

Fragment
Dirigeren neemt een steeds belangrijker plek in. Nicolás Pasquet, bij wie hij onlangs een les volgde, zei hem: Dirigeren: je kunt het of je kunt het niet. Techniek kun je leren, de maat slaan kan iedereen, maar dirigent bén je.

Hij verwijst naar een beroemd fragment waarop te zien is hoe Leonard Bernstein een orkest dirigeert met alleen zijn ogen. Het gaat om wat je uitstraalt. Al krab je in je haar; alles speelt mee. Hoe je staat, waar je naar kijkt. Op het moment dat je op de bok staat, is het theater.

Discipline
Dirigenten als Arturo Toscanini of Karl Böhm die met hun woede-aanvallen of straffe discipline een orkest leidden, noemt hij van de oude school. Tegenwoordig zijn orkesten mondig. Dirigenten hebben een meer coachende rol. Je moet inspireren, motiveren, enthousiasme voor de muziek uitstralen. Het ambacht beheersen en met muzikaliteit een visie uitdragen. Dingen uit mensen kietelen waardoor ze zichzelf overstijgen. En het zo doen dat ze jou als dirigent respecteren op die plek.

Studenten
Het studentenorkest van de Universiteit Twente is voor Peter Bogaert inspirerend om mee te werken. Het orkest bestaat uit jonge mensen die hun instrument al tien, vijftien jaar bespelen. Ze zijn ermee opgegroeid, je hoeft ze niet voor de muziek enthousiast te maken. Ze hebben een enorme ambitie, willen alleen de meesterwerken spelen. Ze hebben een aanstekelijkheid die professionele muzikanten soms verloren hebben, doordat het werk is geworden. Musica Silvestra herinnert mij eraan waar je het voor doet: de passie voor muziek.

Tempo
Tijdens de winterconcerten dirigeert Peter Bogaert het orkest terwijl hij soleert, in het vioolconcert van Schumann. De componist schreef het in koortsachtig tempo in 1853, vlak voordat hij psychotische aanvallen kreeg die leidden tot een zelfmoordpoging. Het concert is in een la beland en lang vergeten geweest. Pas in de jaren 80 is het in het dna van violisten gekomen, maar het is nog steeds geen standaardrepertoire.

Hij dirigeert zichzelf, als het ware. Is dat niet lastig? Het stuk heeft een redelijk transparante structuur. Qua samenspel is het overzichtelijk, dus: het kan. En voor het orkest is het gezond om uit de comfortzone te komen.

Concerten
De winterconcerten van Musica Silvestra Orkest, het studentenorkest van de UT, vinden plaats op 26 (15 uur) en 29 januari (20 uur) in de Audiozaal van de Vrijhof (op de campus). Naast het vioolconcert van Robert Schumann wordt de derde symfonie van Beethoven uitgevoerd. Kaarten aan de deur kosten 10 euro.
De vioolsongs van Peter Bogaert zijn te vinden op: peterbogaert.com

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Eigen foto