Enschedeër Leo (64) fotografeerde pinguïns en bijzondere vergezichten op Antartica

Op zijn visitekaartje staat Aging Raw. Treffend gekozen. Leo de Jong is al wat ouder aan het worden, maar als fotograaf voelt hij zich nog piepjong, rauw en ongevormd. Tijdens zijn avontuurlijke foto-excursie naar Antarctica wilde hij die ene soort pinguïn vereeuwigen die anderen steevast negeren. Hoeveel soorten pinguïns gaan we zien in Antarctica, vroeg ik mijn medereizigers aan boord van de tweemaster Fernande. Vier, vijf, zes? Voor mij zijn er dit keer maar twee soorten. Levende en dode pinguïns. En ik wilde ook eens op zoek naar de dode, om de vergankelijkheid vast te leggen.

Dat lukte. Hij is bij terugkeer het meest trots op zijn kunstzinnige foto die hij De dodendans heeft gedoopt. Met die foto dingt hij mee naar een prijs in de Italiaanse fotowedstrijd Siena International Photo Travel.

Pinguïnkolonies
Leo de Jong is 64 jaar. Negen jaar geleden verkocht hij zijn bedrijf en ging terug naar de schoolbanken. Hij wilde zijn droom gaan leven, fotograaf zijn. Nu is hij dat. Gedurende drie weken op het zeilschip dat hem langs Antarctica voerde schoot hij 1500 foto s. De vergankelijkheid die hij zocht, maar ook geweldige vergezichten, imposante ijsbergen en onafzienbare kolonies pinguïns. Hij stond er met zijn neus bovenop toen een ei uitkwam. Ik weet dat pinguïns al een ontelbaar aantal keren zijn gefotografeerd. Toch doe ik een poging er iets aan toe te voegen, een foto die typisch is voor mij. Met een bepaalde intimiteit. Soms voel ik me meer een antropoloog die het gedrag van die dieren wil begrijpen, dan een fotograaf die het mooiste plaatje wil maken.

Hij beschrijft hoe hij stap voor stap onderwerp werd van zo n kolonie, boven een nest stond met zijn groothoeklens, met de stank in zijn neusgaten en de poep aan zijn laarzen. En uiteindelijk de emotie vond die hij zocht. Het werd een running gag, dat geduld van mij. Kijk, Leo is ook weer een half metertje doorgelopen, zeiden de anderen. In zekere zin lok ik de dieren uit om op mij te reageren.

Windkracht 10
Leo de Jong heeft inmiddels de nodige reizen gemaakt, menige emotie vastgelegd. In Tadzjikistan, de Himalaya, Japan, Mongolië. Alleen de oversteek naar Antarctica was al met niets te vergelijken. De zee - het Beaglekanaal - was ruig en woest. Het stormde windkracht 10, een schipper plus matroos moesten voorkomen dat het 21 meter lange schip een speelbal van de golven werd. De opvarenden moesten wachtlopen, Leo de Jong ook, al zag hij grauw van zeeziekte. Eenmaal bij Antarctica dreigde het zeilschip langdurig vast te raken door kruiend ijs. Zo n reis is riskant. Maar hij staat er amper bij stil. Ik leef intens. Daar zitten risico s aan vast, maar dat is met alles in het leven. Hopelijk komt daar nog lang geen einde aan. Het is zo boeiend, ik geniet van elk detail.

Inmiddels komt de bodem van zijn budget wel in zicht na al zijn fotoreizen. Met kunstzinnige fotografie kan hij zich financieel niet redden. Op exposities verkoop je als fotograaf meestal niet veel. Fotocursussen in Spanje en Duitsland en bedrijfsfotografie moeten voor wat inkomsten zorgen. Dat is niet altijd eenvoudig. Maar ik vind het leuk en deelnemers waarderen het heel positief.

Heeft de fotografie gebracht wat hij zocht toen hij zijn leven een wending gaf? Absoluut. Ik ben in een nieuwe wereld terecht gekomen. Met een ander soort mensen. ik zat tussen de techneuten, was er zelf ook een. Nu is het allemaal veel creatiever. Heel verfrissend. Ik zou niet meer terug willen. Dat zou echt een strafexpeditie zijn.

Leo de Jong houdt op verzoek van De Twentsche Courant Tubantia een lezing over fotografie en zijn avontuurlijke reis naar de Zuidpool. De lezing is 5 maart om 19.30 uur, in het Balengebouw aan de Lonnekerspoorlaan in Enschede. De entree bedraagt 5 euro. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via [email protected]

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels