Naakte Waarheid in Rijksmuseum Twenthe maakt de tongen los

Toeval of niet, maar de eerste de beste bezoeker is een naturist. Tonny Nijboer uit Deventer staat met haar man op de naturistencamping in Enschede. Vandaag bezoeken ze het museum. Voor het naakt natuurlijk , klinkt het vol overtuiging. Het thema van de tentoonstelling is ons uit het hart gegrepen. Naakt hoort bij het leven. Geweldig dat een museum het lef heeft zo n thema aan te pakken.

Weinig subtiel
Ze staat in de derde grote zaal van de expositie. Vanaf bijna alle muren knallen de borsten en billen haar soms weinig subtiel tegemoet. Schrijfster Heleen van Royen is er met een van haar selfies, fotograaf Andres Serrano met zijn befaamde plasseksfoto uit het Groninger Museum maar ook de beroemde verkiezingsposter van de PSP uit de jaren 70.

Naakt staat voor vrijheid. Voor natuur ook. Deze tentoonstelling laat zien hoe de mensheid daar geleidelijk naar toegroeit. , zegt Nijboer. Van te opzichtig pronken met lichaamsdelen, zoals in sommige kunstwerken gebeurt, moet ze niet veel hebben. Wij zijn naturisten, geen nudisten.

Te expliciet
Ze houdt ook meer van schilderijen dan van foto s of videowerken. Die zijn me te expliciet, te weinig subtiel. Er mag best een laag tussen zitten. Zo n schilderij van een groep wetenschappers die een naakte mens onderzoekt: dat vind ik prachtig. Daar zie je echt hoe de mensheid in de loop van de tijd met andere ogen heeft leren kijken.

Het is, op deze dinsdagmorgen in de voorjaarsvakantie, relatief rustig in het Rijksmuseum Twenthe. Vanaf elf uur schuiven de bezoekers binnen. De tentoonstelling is voor het museum een groot avontuur, zegt woordvoerder Karin Jongenelen. Zowel de aanpak als de inhoud wijkt af van alles wat er tot dusverre in het Rijksmuseum was te zien.

Een verhaal
We zijn begonnen met een verhaal. Een verhaal over de menselijke zoektocht naar zichzelf. Juist in de uitbeelding van het naakte lichaam zie je die zoektocht terug. Het gaat ons niet om het naakt, maar om datgene waarvoor het staat. We brengen al die soms expliciete beelden niet om te shockeren. We hebben de overtuiging dat het publiek dat ook begrijpt.

De reacties, zegt Jongenelen, waren tot dusverre overwegend positief. Op die ene vrijwilliger na dan die zich gedurende de tentoonstelling liever niet in het museum wilde vertonen. Daar hebben we begrip voor. Maar aan de andere kant: we leven in 2019. Wat op internet te zien is, gaat vele malen verder dan de heftigste werken op deze tentoonstelling. Sommige dingen zijn ook helemaal niet wat ze lijken. Dan denk je een orgie te zien, maar ondertussen verbeeldt de kunstenaar niets anders een decadente leegte.

Lelijkste kunstwerken
Toch reageert vanmorgen niet iedereen even gemakkelijk. Stijn Bos, leerling van het Noordik College uit Almelo, loopt zelfs enigszins gegeneerd door het museum. Hij is er in het kader van een schoolopdracht. De vraag is om de tien lelijkste kunstwerken uit te zoeken. Dat is niet zo moeilijk hier. Van sommige werken hier vraag ik me echt af waarom die in een museum hangen. In mijn ogen zijn ze alleen maar ranzig.

Wim van Gelder, oud-commissaris van de Koning in Zeeland, komt superlatieven tekort om de impact van de tentoonstelling te beschrijven. En ik ben nog wel van het CDA.

Aan het denken gezet
Hij volgt het Rijksmuseum Twenthe op de voet. De Naakte Waarheid zet hij bovenaan als het gaat om tentoonstellingen die hij de afgelopen jaren zag. Je wordt aan het denken gezet. Hoe de mens zich vanuit het christelijke gedachtegoed ontwikkelt en steeds vrijer in het leven staat, dat is hier op een prachtige manier uitgewerkt.

Sommige werken spreken hem in he bijzonder aan. Het filmpje met Phil Bloom bijvoorbeeld, de eerste naakte vrouw op televisie. Een tijdsbeeld. De vrijheid leek grenzeloos. Nu komen we daar weer wat van terug. Ook dat is een tijdsbeeld. Zo zie je maar: goede kunst houdt ons altijd een spiegel voor.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels