Angela (19) uit Enschede geeft kijkje in haar €˜anorexia-brein €™: €˜Regelrechte hel €™

Anorexia wordt mijn dood of ik pleeg zelfmoord. De 19-jarige Angela blikt bij haar ouders op de bank terug op wat zij de bodem van haar put noemt. Een moment waarop zij, een jonge vrouw van 1.70 meter lang, slechts 38 kilo weegt. Een moment waarop ze van artsen niet eens met haar voeten mag wiebelen omdat ze dan te veel calorieën verbrandt. Een moment waarop ze geen andere uitweg ziet dan de dood.

Depressieve gevoelens
Als ze nog maar 13 jaar is krijgt Angela zonder duidelijke aanleiding depressieve gevoelens. Ik ging elke dag huilend naar school. Ik voelde mij anders en vreemd. Van pesterijen was geen sprake, het gevoel kwam vanuit haar zelf. Een stemmetje in mijn hoofd zei dat ik niet goed genoeg was. Het duurde niet lang voor de gedachte aan zelfmoord begon te spelen bij de tiener.

Tijd voor actie, dacht ze. De toen 15-jarige Angela bedacht een aanpak voor haar problemen: Als ik afval, word ik mooier en gelukkiger. En als ik mij focus op minder eten, vul ik mijn hoofd met andere gedachten dan die aan zelfmoord. Ze blijft even stil. Nu weet ik dat ik dat nooit had moeten doen.

In het begin leek het te werken. Angela kreeg grip op haar depressieve gedachten door ze in te ruilen voor gedachten over voedsel en sporten. De weegschaal die haar elke week een lager getal toonde gaf haar een euforisch gevoel. Ja echt kicken, ik had er controle op. Het lukte.

Manipulatie
Haar ouders hadden niks door. Ja ze wilde meer sporten en minder vet eten, klinkt prima toch? , licht haar moeder toe. De achterliggende reden voor het minder eten, hield Angela voor iedereen verborgen. Ik manipuleerde iedereen , geeft ze toe. Tot dit niet langer lukte. Uiteindelijk kon ik geen smoesjes meer verzinnen. Op mijn zeventiende heb ik de waarheid verteld.

Alle alarmbellen gingen af bij Angela s ouders. Ik ben direct met haar naar de huisarts gegaan , vertelt haar moeder. Zijn reactie was anders dan verwacht: Hij zag geen reden tot zorg. Hij vond dat ze wel goed bezig was met sporten en gezond eten. Zolang ze maar niet meer zou afvallen, was het prima. Voor Angela, die toen 47 kilo woog, was dit een signaal dat ze op de goede weg zat. Ik weet nog dat ik dacht oh, het valt allemaal wel mee. Dan kan ik nog wel even doorgaan .

Haar moeder schudt haar hoofd. Wij hadden geen idee wat er zich in haar hoofd afspeelde. Een maand later was Angela terug. 8 kilo lichter dan haar vorige bezoek. Ik was een wandelend skelet. En ik was zo afgevlakt, dat ik er zelf de ernst niet eens van inzag. Ze werd met spoed opgenomen in het ziekenhuis. Ik schrok pas toen ik werd aangesloten op een hartmonitor.

Therapieën
Ontelbaar veel klinieken, behandelingen, opnames op de PAAZ-afdeling en onderzoeken volgden. Angela, die zichzelf omschrijft als gesloten, kon niet meekomen in de vele groepstherapieën. Ook het gehamer op eten trok ze niet. Ik wilde dat iemand keek naar mijn achterliggende probleem, maar dat wilden ze pas doen als ik aankwam. Het was: eten, eten, eten. En Angela wilde niet eten. Ze ontweek weegmomenten of manipuleerde ze door veel water te drinken van tevoren. Behandelingen werden stopgezet en klinieken stuurden haar weer naar huis. Als je niet aankomt, krijg je geen hulp , legt Angela uit. Ook de huisarts wist zich geen raad meer en Angela kwam geen stap verder. De hulp waar ze zo wanhopig naar verlangde kon ze nergens vinden.

De gedachten aan zelfmoord kwamen terug. Ze ging zichzelf snijden. Ze moet haar pijn ergens kwijt , vertelt haar moeder terwijl ze bedroeft naar Angela kijkt. De 19-jarige blijft stil maar knikt instemmend. Maar waarom kan ze niet gewoon eten? Een verzorgster zei dan: ik heb je lievelingseten gemaakt , Angela lacht minachtend. Zo werkt het gewoon niet. Een stem in mijn hoofd zegt dat het niet mag.

Eetstoornissen
De Enschedese staat niet alleen. Volgens Novarum, behandelcentrum voor eetstoornissen, lijden er in Nederland ongeveer 5600 mensen aan anorexia. Ieder jaar komen daar 1300 jonge vrouwen bij. De weg naar genezing is lang, gemiddeld zes tot zeven jaar, en de kans op terugval is aanzienlijk. Het behandelcentrum stelt dat anorexia de dodelijkste van alle psychiatrische ziekten is.

Angela s ziekte bleek onbegrijpelijk voor mensen in haar omgeving. Haar laptop werd haar grote steun. Ik had veel tijd in de klinieken en het ziekenhuis, dus ik besloot mijn frustratie en verdriet van mij af te schrijven. Door middel van het schrijven bleef ik vechten. Haar moeder opperde om een uitgeverij aan te schrijven. Ik dacht schijt, ik doe het gewoon. Waarschijnlijk wil toch niemand het publiceren.

Rauwe eerlijkheid
Twee weken na verzending werd Angela gebeld, binnen een maand had ze het contract getekend. Opmerkelijk, want er zijn nogal wat boeken over het onderwerp. Uitgeverij Boekscout was direct geraakt door haar verhaal en haar rauwe eerlijkheid , zoals de uitgeverij het omschrijft. Angela noemt het een kijkje in haar brein . Geen geromantiseerd verhaal. Want anorexia is een regelrechte hel.

Twijfels over de publicatie heeft ze niet gehad. Ik wil een taboe doorbreken. Psychische problemen zijn net als een lichamelijke ziekte niks om je voor te schamen. Ze hoopt dat hulpverleners zich erdoor beter kunnen verplaatsen in mensen met een eetstoornis. En ik hoop dat meiden zoals ik lezen dat ze niet alleen zijn.

Elk verhaal is anders. Je kunt niet iedereen met anorexia over een kam scheren. Voor sommige meiden werkt zo n kliniek wel heel goed, voor mij niet. Ik zie anorexia namelijk niet als een eetprobleem, maar als een psychisch probleem dat zich uit in eten. Tijdens het schrijven belandde Angela op de bodem van de put. De druppel was een kliniek die van haar eiste dat ze van tevoren moest stoppen met zichzelf snijden. Gek genoeg, gaf het haar kracht. Ik dacht: fuck jullie allemaal, ik doe het zelf wel. En dat deed ze. Met hulp van haar ouders werkte ze langzaam toe naar een gezonder gewicht. Zo n half jaar na haar laatste opname eet ze weer met de pot mee, in kleine porties, en voetbalt ze weer.

Toekomst
Voorbij is het niet. Fysiek gaat het misschien ietsje beter, maar mentaal ben ik er nog lang niet , geeft de 19-jarige toe. De gedachten aan zelfmoord spelen nog steeds door haar hoofd. De depressie is elke dag aanwezig. Dat kan ik niet zelf oplossen. De zoektocht naar een juiste behandelmethode voor haar psychische problemen gaat door.

Begin maart krijgt ze de uitslag van een reeks onderzoeken bij PACT, Psychodiagnostiek en Advies Centrum Twente. Hopelijk kan iemand mij helpen.

Angela s boek Van zonder voeding, naar sondevoeding en mijn weg naar herstel is vanaf deze week te koop of te bestellen bij de lokale boekhandel en Bol.com.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook