Nieuwe Enschedeërs: met Google Translate in de supermarkt

De overgang van de Iraanse miljoenenstad Teheran naar het overzichtelijke Enschede was groot. Een schok. Vooral voor de vrijgevochten Fereshteh, die in Teheran heel zelfstandig was en vaak haar eigen gang ging. Hier in Enschede voelt ze zich afhankelijk van haar echtgenoot en dat staat haar als geëmancipeerde vrouw maar matig aan. Maar je moet het maar nemen , zegt ze. Hij spreekt nu eenmaal goed Engels, zij een stuk minder. Hij heeft als IT-specialist een uitstekende baan bij SciSports, zij is kunstenaar en op zoek naar werk. Ze zegt dat ze best moeite heeft haar draai te vinden.

Een halfjaar wonen ze hier nu, in een leuke jaren dertig-woning aan een van de singels. Van een appartementje in een metropool met tien miljoen inwoners, kwamen ze terecht in een eengezinswoning met tuin in een provincieplaats. Van een uitgebreid sociaal netwerk, naar een leven waarin ze op elkaar zijn aangewezen. Van overal bergen, naar het vlakke Twente. Dat was zo vreemd!

Vriendelijk
De mensen hier vinden ze vriendelijk en behulpzaam, de stad aantrekkelijk door het ruime culturele aanbod en de Oude Markt. Het Rijksmuseum Twente, het Fabrieksmuseum, kunstgalerieën, Concordia; ze zijn al overal geweest. Bovenal roemen ze de rust. In Teheran raast het verkeer dag en nacht in één grote chaos door en de stad staat bekend om haar luchtvervuiling. Hier loopt Fereshteh regelmatig de tuin in. Even naar de vogels luisteren. Ze kijkt erbij alsof ze het nog steeds niet kan geloven.

Enschede. Ze hadden er nog nooit van gehoord, toen een recruiter Mostafa benaderde voor een baan bij SciSports. De eerste dagen verbleven ze in een hotel, maar al snel vonden ze via een collega dit fijne huis. Alles was nieuw voor hen in dit verre, vreemde, kleine land. Ik was best onzeker , zegt Fereshteh. Ik kon niks vinden en begreep veel niet. Dat uitte zich in kleine dagelijkse dingen. Zo nam ze in het begin nogal eens de verkeerde bus. Het verwonderde haar ook dat mensen vreemden zo maar in de ogen kijken of hen zelfs toelachen. Ondenkbaar in Iran. En het duurde even voordat ze af was van het automatisme waarmee ze een (in Iran voor vrouwen verplichte) hoofddoek omdeed als ze de deur uitging. In Enschede gaat ze blootshoofds door het leven. Dat ervaart ze als een bevrijding.

Mostafa vindt vooral de Nederlandse gewoonte van melk en brood als lunch bijzonder merkwaardig. Dat is toch ontbijt! En altijd hetzelfde! Zelf eten ze minstens twee keer per dag warm. Op zijn werk doen meer expats dat. Het hot food department , worden ze daarom genoemd.

Supermarkt
Het grootste probleem voor hen is nog steeds de supermarkt. Ze missen bepaalde ingrediënten waar ze erg van houden, maar die hier niet verkrijgbaar zijn of die zij althans niet kunnen vinden. Fenegriek bijvoorbeeld. Dingen die we wel kunnen vinden, smaken soms anders dan thuis. Ze gaan er creatief mee om en zijn gewoon wat anders gaan koken. Mostafa bakt nu zelfs hun eigen brood. De etiketten in de supermarkt zijn vaak in het Nederlands, dat is het probleem. Steevast raadpleegt Mostafa in de winkel Google Translate op zijn mobiel. Zijn vrouw vraagt soms of hij een medewerker van de winkel niet om hulp kan vragen. Maar dat weigert hij, zeer beslist. Het is zijn eer als nieuwe inwoner van Nederland kennelijk te na.

Zo snel mogelijk integreren, is het doel. De eerste stap was binnen een maand gezet: ze kochten allebei een fiets en Fereshteh nam fietsles. Mijn Engels is niet zo goed en van de instructeur ook niet, maar we konden heel goed met elkaar communiceren , zegt ze lachtend. Hij had veel geduld met haar , vult Mostafa grijnzend aan. Sinds een week of drie zitten ze bovendien op Nederlandse taalles op de Universiteit Twente. De uitspraak, dat is wel een dingetje. Maar ze zetten door, want ze zijn van plan om zeker een jaar of vier in Enschede te blijven.

Ze hebben niet alle tradities overboord gezet. Donderdag begon het Iraanse nieuwjaar, Noroez. Op een tafel in hun huiskamer staan zoals elk jaar zeven bakjes met ontluikend groen, waaronder kiemende linzen, wat verwijst naar het begin van de lente. Ze zijn gehecht aan dit soort symboliek uit hun vaderland. Dat neemt niet weg dat ze hun nieuwe buren met oud en nieuw op straat het allerbeste hebben gewenst. Gelukkig nieuwjaar , herinnert Mostafa zich. Gezellig, dat echte Nederlandse woord kent hij eveneens. Hij spreekt de harde keelklank g nog perfect uit ook.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook