Willem reist bij MH17 omgekomen tweelingbroer uit Enschede achterna: €˜Maleisië was zijn plek €™

Voor de liefde emigreerde Enschedeër Paul Goes naar Maleisië. De aanslag op de MH17 maakte een eind aan die idylle. Paul, zijn vrouw Shuba en hun dochtertje komen om. Vijf jaar later reist zijn tweelingbroer Willem voor de documentaire Break Free naar Pauls meest dierbare plekken. Een confronterende én helende reis.

Het is een indringend beeld. Willem Goes (38) staat op het strand bij Kuala Lumpur en tuurt over de zee, naar de horizon. Daar, op die plek, droomde Paul ervan om een huisje aan het water te bouwen. Voor zichzelf, zijn vrouw Shuba en hun dochtertje Kaela. En daar, misschien wel echt voor het eerst, voelt Willem wat zijn broer bezield heeft om een beloftevol leven in Nederland achter zich te laten. En al zijn vrienden en familie.

Maleisiër geworden
De tegenwoordig in Dronten wonende Willem heeft nooit zoveel opgehad met de Aziatische cultuur en leefstijl. De enige reden om hier eens naar toe te gaan was omdat Paul er woont , zegt hij. En nu ¦ Voor het eerst had ik er echt volledig beeld bij, hoe hij echt een Maleisiër was geworden. Dit is gewoon zijn plek. Ik zag hem daar wel gelukkig oud worden, zittend aan het water. Een beetje vissen, dobberen in een bootje, bbq en met een kampvuurtje ¦ Even later plant Willem op het strand drie bomen voor Paul, Shuba en de bijna 2 jaar oude Kaela.

Het moment op het strand is prachtig vastgelegd in een aflevering van de documentairereeks Break Free, donderdagavond te zien op NPO 3. Willem Goes is wat je zou zeggen een beetje een binnenvetter. Een koele ook. Maar deze reis toont de camera hem kwetsbaar en soms in tranen. Je ziet me in mijn ruwste, eerlijkste vorm.

Eerlijk beeld
Van zijn medewerking heeft hij geen spijt. Al heb ik wel geregeld gedacht: waarom vond ik dit ook al weer een goed idee? Maar het geeft een eerlijk, mooi en compleet beeld van Paul en van mij.

Ergens voelt die reis alsof ze samen alsnog nieuwe herinneringen maken. Het was niet zo, dat hij de hele tijd op de achterbank met me meereisde. Maar ergens was Paul er wel een beetje bij. Maar dat is altijd wel zo. Want er is geen dag dat ik niet aan ze denk. Soms schiet me na een bijzonder moment zo maar te binnen: even Paul een appje sturen. De band die we hebben houdt nooit op.

Trots
Willem bezoekt in de documentaire het bedrijf waar zijn broer is opgeklommen tot leidinggevende. Op hun bureaus hebben sommige medewerkers nog een foto van hem staan. Het maakt Willem trots.

Hij ziet precies terug waar hij Paul om bewonderde: Hij liet iedereen in zijn waarde, ongeacht positie of afkomst. Hij bezoekt ook Pauls schoonfamilie. Maakt dagtochtjes met Shuba s zus en bezoekt het graf van Paul, Shuba en Kaela.

Opkomende zon
Willem gaat ook naar Cameron Highlands. Het is altijd een diep gekoesterde wens van Paul geweest om hem daar de opkomende zon te laten zien. Maar alsof het lot er mee speelt wordt het zonder Paul een mislukte trip . Het regent de hele tijd en het park ligt onder een donkere wolkendeken. Als Paul erbij was geweest, hadden we vast tegen iedereen volgehouden dat het de mooiste zonsopgang ever was.

Zoals vroeger. Donderstenen. Meer dan close. Maar dat wordt ineens anders, wanneer Paul tijdens zijn wereldreis de mooie Maleisische Shuba leert kennen - in haar land een inmiddels bekende soap actrice.

Knettergek
Paul vestigt zich in een armzalig flatje in Maleisië, om uit te zoeken of hun liefde kans van slagen heeft. Willem bezoekt nu ook die flat. Een troosteloos Oostblok bouwsel, vindt hij het. Hij wist van het bestaan, maar ziet het nu voor het eerst. Willem breekt. Knettergek , zegt hij in de camera.

Willem maakt in de documentaire van zijn hart ook geen moordkuil. Hij heeft zich soms verlaten gevoeld door zijn tweelingbroer en is verdrietig maar ergens ook boos, vertelt hij. De Tukker heeft het z n broer nooit verteld. Omdat ik diep in mijn hart ook vind dat iedereen zijn geluk achterna moet gaan. Ik had hem wel kunnen vertellen over mijn boosheid. Maar het was mijn probleem.

Pijn
Maar pijn deed het. Zijn zus Els was ook al voor een liefde geëmigreerd naar Malta. In Enschede dementeert hun moeder, hun vader is kwetsbaar. Willem is degene die in zijn eentje in Nederland de familie beslommeringen op zijn bord krijgt.

Alles wat hier niet goed ging. Of alle mooie dingen. Els en Paul waren er niet bij. Niet voor de zorg voor mijn ouders. Niet bij de geboorte van mijn kinderen. Moet ik dan de vlag uithangen?

Verloren zoon
Dat is ook even voelbaar rond de laatste keer dat Willem en Paul elkaar ontmoeten, vijf dagen voordat de MH17 wordt neergehaald. Het is de verjaardag van zijn jongste zoontje. Paul en zijn gezin maken in Nederland een trip langs familie en vrienden en hij vraagt of ze de verjaardag een dagje later, op zondag kunnen vieren. Willem weigert.

Alles was al gepland en dan moet ik de rode loper uitrollen voor de verloren zoon? Onverwacht komt Paul toch op zaterdag langs. Bij het afscheid omhelst hij Willem en zegt in zijn oor. Ik hou van je. Willem: Ik dacht: wat zeg je nou? Achteraf kan je daar van alles in zien. Alsof hij een afscheidstour maakte langs al zijn dierbaren.

Begraven
Na de tragedie spant Willem zich in om zijn broer in op Maleisië te begraven en niet op Nederlandse bodem. Ik zou er een slecht gevoel van hebben, als Paul hier begraven was en zij daar. Hij was daar thuis, daar kan geen twijfel over bestaan als je de documentaire ziet. Dat het bezoek aan het graf de uitzending niet haalde vindt hij wel fijn. De mooie dingen van het leven vind je niet op een kerkhof.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Privéfoto familie Goes