Eetontwerper Marije Vogelzang is gelukkig in Dordrecht: €˜Het westen kijkt niet neer op Twente €™

Marije, vertel, hoe zag jouw ontbijt eruit?
Oh, ik ontbijt niet, sorry. Ik vast tijdelijk. Ik eet wel, maar gedurende een korte tijd van de dag. Mijn lichaam krijgt zo meer tijd om te herstellen. Het helpt tegen ontstekingen en ik voel dat ik meer energie heb. Na acht uur s avonds eet ik ook nooit. Ik slaap zo heel goed. Maar verder interesseert het me niet welk eten goed of slecht is. Ik ben geen diëtiste.

Maar kun jij ons wel zeggen hoe we moeten eten?
Niet echt. Ik geloof niet dat er maar een waarheid is. Iedereen moet juist zijn eigen keuzes maken, er zijn zo veel nuances. Sommige mensen zijn heel fanatiek over eten, op het religieuze af. Dan negeer je veel geweldige dingen van voedsel. Ik heb wel begrip en respect voor mensen die bijvoorbeeld veganistisch zijn, of heel biologisch. Maar als je je slechts op een kant richt, zie je andere dingen over het hoofd. Ik ben tegen industriële veehouderij, maar heb zelf wel kippen geslacht.

Wat is de essentie van jouw werk?
Ik wil rituelen tonen, ervaringen delen, ik wil dat we genieten van eten. Het brengt ons samen, geeft plezier. Nooit eerder was eten zo goedkoop en zo veilig. We leven in het land van overvloed, het land waar onze voorouders van droomden. Maar we beseffen dat niet. We proppen onszelf gedachteloos vol. Ik vind het juist bijzonder om over eten na te denken. Het is niet alleen lekker of vies, of alleen brandstof. Eten is veel meer. Het verrijkt je leven. Gebruik je handen, je lippen, andere zintuigen. Ik hou wereldwijd exposities en waar ik kom is eten iets dat iedereen aanspreekt. Het geeft verbinding. En dan valt me altijd weer op hoezeer mensen overal in essentie hetzelfde zijn.

Wel gek: een eetontwerper uit het land van stamppot en vette jus?
Nederland is de ideale plek voor mij om dit te ontwikkelen. In Italië is veel meer traditie, vinden ze: zo hoort het en anders niet. Wij hebben een heel open eetcultuur, niets ligt vast. We zijn bereid veel te adopteren. Dat is vruchtbare grond, al sinds de Gouden Eeuw, met alle verfijnde specerijen in die tijd. Toen kwam het calvinisme, met al zijn soberheid. Daarnaast hebben wij een sterke ontwerpcultuur. Ik was ooit een van de eersten op dit gebied, ook docenten op de designacademie keken er raar tegenaan. Nu groeit het sterk.

Op je 17e ben je Enschede letterlijk ontvlucht, waarom?
Dat had niets met Enschede te maken, dat was overal hetzelfde geweest. Ik wilde nieuwe dingen ontdekken, de wereld in. Ik wist niet of ik een afkeer had van wat er om me heen gebeurde, dat weet je niet op die leeftijd. Ik wist alleen dat ik iets anders wilde. Dat werd uiteindelijk de Designacademie in Eindhoven.

Je bent daarna op veel plekken geweest, mis je Twente wel eens?
Ik woon in Dordrecht naast de Biesbosch, wat ik mis zijn de dikke bomen. Ik ben meer een landmens dan een watermens. Twente is voor mij vooral familie, midwinterhoornblazen, wat mijn vader en broer fanatiek doen. En de spraak voelt vertrouwd, als ik dronken word schakel ik er spontaan op over. Wat ik gek vind dat het in Twente vaak over het oosten en het westen gaat. Dat ze daar op ons neer zouden kijken. Dat heb ik in het westen nooit ervaren. Dat is echt een Calimero-gevoel dat Tukkers zichzelf aandoen. Een zelf opgelegd minderwaardigheidscomplex.

En waarom een studio in Dordrecht?
Dat is niet per se de beste plek om te wonen. Mijn man woonde hier destijds. Na Amsterdam en Rotterdam voelde het als een gek klein stadje. Een plek waar overheen wordt gekeken. Zoals ook over Enschede gemakkelijk heen gekeken wordt. Ik heb een huis gekocht hier, dus ik blijf nog wel even.

Wat ook opvalt zijn de namen van je kinderen. Zijn ze genoemd naar hun geboortemaand?
Nee. Maar dat is een lang verhaal. Ik dacht eerst aan de naam Julie, voor mijn oudste dochter. Uiteindelijk vond ik Juni stoerder en werd het dat. Toen kreeg ik een tweede kind, een zoon, met een andere man. Door ook hem naar een maand te noemen, raakte hij meer verbonden met mijn dochter. Tegelijkertijd vind ik Jan een leuke naam, en is januari vernoemd naar de Romeinse god Janus, die twee gezichten heeft en verleden met toekomst verbindt. En na Januari was de stap naar April snel gemaakt. Maar die andere negen maanden komen er niet bij mij, misschien voor de kleinkinderen.

Kom je ooit definitief terug naar Twente?
Dat denk ik niet. Ook al vanwege de ligging. Al heb ik ook nooit van tevoren bedacht dat ik in Dordrecht zou wonen. Maar het maakt niet zo veel uit. Nederland is eigenlijk een grote stad. Ik was vorige week in Mexico City, daar wonen 20 miljoen mensen. Waar hebben we het over.

Is het voor jou Eens een Tukker, altijd een Tukker?
Ja, dat merk ik wel. Het geeft een vertrouwd gevoel als ik er een tegenkom. De taal die je als kind hoort, draag je altijd bij je. Ik kom hooguit nog zo n zes keer per jaar naar Enschede. Maar wat in mijn hart zit, daar hoef ik niet te wonen.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Marije Vogelzang