Fred Pollack (78) schildert oorlog van zich af; zijn werk is nu te zien in Enschede
Hij nam zaterdag zelf even een kijkje bij Kunsthandel Bert Kuipers aan de Lonnekerspoorlaan 104 in Enschede. Fred Pollack werd in 1943 in Enschede geboren maar zijn vader heeft hij nooit gekend, die was toen al vergast in Auschwitz. Als niet veel later zijn moeder bij een razzia wordt opgepakt, weten de buren de kleine Fred uit de kinderwagen in de tuin te grissen en hem in het bedje naast hun zoon te leggen. “De oorlog is er, altijd en overal”, zegt de 78-jarige Pollack, arts, psychiater en kunstschilder, nu wonend in het Groningse Garnwerd.
Tweelingzus
Zijn gezondheid laat het maar amper toe. Door de ziekte van Parkinson is hij een tijd geleden gevallen en brak hij zijn enkel. Daarom gebruikt hij een rollator. Maar het geheugen heeft er niet onder geleden. Nog steeds, meer dan zeventig jaar later, herinnert hij zich alles. Hij is vijf jaar als hij de waarheid hoort. De vrouw die hij beschouwde als zijn moeder riep hem en zijn tweelingzus bij zich. “Zij was niet onze moeder vertelde ze en haar man was niet onze vader. Toen ging bij mij het licht uit. Door die paar woorden was de wereld waarin ik moest leven voorgoed veranderd."
Uitgewist
Verzetsman dominee Leendert Overduin brengt Fred onder bij een pleegoudergezin in Enschede dat op zijn beurt ook weer moet onderduiken. Zijn moeder sterft in Bergen Belsen aan de gevolgen van uitputting. Van zijn ouders, Lutz Pollack en Lotte Gadiel resteren alleen nog een paar verhalen en twee foto's. Een trouwfoto en een foto van zijn moeder met een baby op haar arm. Of het Fred is of zijn tweelingzus Marion is niet bekend. De levens van zijn ouders zijn voorgoed uitgewist in de vernietigingskampen in Duitsland. Fred zelf vertrok uit Enschede in 1964 om te gaan studeren.
Denkbeeldige jas
Sinds twintig jaar schildert hij zijn oorlogsverleden van zich af. Zijn schilderijen, soms loodzwaar door de verf, vullen zijn huis. Slechts in totale afzondering durft hij zijn neuroses en emoties in zijn schilderijen de vrijheid te geven. "Heel lang heb ik niet over het verleden willen praten. Schilderen geeft mij de mogelijkheid om mezelf te uiten.” De ziekte van Parkinson is daarbij geen belemmering. “Natuurlijk beheerst het je leven, maar op het moment dat ik ga schilderen, hang ik de ziekte als een denkbeeldige jas aan de haak en begint het grote, vreugdevolle spel van het schilderen", zegt Pollack.
Een aangetast verleden
‘Zijn schilderijen doen hermetisch (gesloten, ontoegankelijk red.) aan, omdat nooit direct duidelijk wordt hoe de abstractie op het doek zich verhoudt tot het object in de realiteit of de gedachten van de maker. Ze zijn zintuiglijk gemaakte gevoelens, metaforen en symbolen gepenseeld op al eerder gebruikt materiaal. Een aangetast verleden, zoals Fred het zelf zegt’, schrijft Bert Kuipers van de gelijknamige Kunsthandel in zijn flyer over de expositie ‘creativiteit uit gemis’ van Fred Pollack, die nog tot 26 maart te zien is.
Download onze app
