Verkeer
Stuur appje
Zoek
Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede

Enschedeër (96) had geluk en overleefde vervolging, zijn broer niet

323594 henk van gelderen
Beeld: 1Twente

Samen zouden ze overleven. Samen in de anonimiteit van Amsterdam, op afstand van de familie in Enschede. In de heksenketel van vluchtende burgers op de havenkade van IJmuiden maakten Henk (19) en Matthieu (26) van Gelderen op 14 mei 1940 een afspraak. De broers zouden elkaar door dik en dun steunen in de zware tijd die hen te wachten stond.

Alle vissersboten waren al vol met hysterische vluchtelingen. De broers zaten vast in Nederland en moesten er maar het beste van maken. ,,Ik heb veel aan Matthieu te danken. Hij was al een man en had al een bestaan in Amsterdam opgebouwd toen ik er in 39 als broekie van achttien economie kwam studeren.

Matthieu overleefde de oorlog niet, Henk wel. Woensdag 21 februari vertelt de 96-jarige oud-textielfabrikant in zijn woonplaats Enschede aan studenten en andere geïnteresseerden bij Saxion Hogescholen over het eerste kwart van zijn leven. De lezing heeft hij in Powerpoint op zijn MacBook voorbereid. Voor het publiek, maar ook voor zijn vijf kinderen en 16 kleinkinderen. Hendrik Bernard van Gelderen is scherp van geest en heeft een rijk sociaal leven, maar voelt dat hij lichamelijk versleten raakt. ,,Ik zou nog graag een paar jaar mee willen gaan .

Verdriet
Hij is van november 1921. Het eerste kwart, dat is vanaf mijn geboorte in 1921 tot kort na de bevrijding. Bevrijding klinkt mooi, maar we hadden geen feestgevoel. Het verdriet om iedereen die het niet had gehaald overheerste. Mijn broer, twee ooms en twee neven hebben het niet gered. Jij hebt geluk gehad en zij niet.

Het grootste deel van zijn leven sprak hij niet of nauwelijks over zijn oorlog. ,,Dat was geweest en je ging aan de slag, zo ging dat. Er werd ook gewoon niet naar gevraagd, dat was het. Dan begin je er toch ook niet uit jezelf over ¦

Niet meer over de Jodenvervolging praten. Henk van Gelderen had het al een keer gehoord, vóór de oorlog. ,,Mijn ouders vingen in ons huis gevluchte Oostenrijkse joden op. Die spraken aan tafel over alles wat ze daar hadden meegemaakt, steeds weer opnieuw. Mijn ouders kregen daar zo genoeg van, dat ze de gasten vroegen om het er niet meer over te hebben.

Nu wil hij wel zijn verhaal doen, vier jaar nadat hij op een open dag in Amsterdamse huizen met een oorlogsverhaal honderden bezoekers vertelde over het verzet en zijn rol bij het vervalsen van identiteitspapieren, bonkaarten en andere documenten. Met een vervalste identiteit van jaren jonger. Ik was vanaf dat moment Johannes Hendrikus Boers, uit Monster. Zijn lengte, 1 meter 68, werkte mee.

Lees het complete verhaal.


De gratis toegankelijke lezing van Henk van Gelderen is woensdagavond 21 februari 20.00 uur in het Grand Café van Saxion Hogescholen, Tromplaan 28 in Enschede. Aanmelden kan via saxion.nl/lezing-henkvangelderen
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.