Nieuws
Enschede
Willem en Grietje postuum onderscheiden
Willem en Grietje Odink woonden in de Tweede Wereldoorlog met drie jonge kinderen in een huisje aan de Populierstraat. Dat kleine huis had een groot geheim: twee Joodse onderduikers. Willem en Grietje ontvingen daarvoor gisteren postuum de onderscheiding Rechtvaardigen onder de Volkeren van het comité Yad Vashem in Israël.
Hoe moeilijk de dag, hoe zwaar ook de scheiding. Wij zijn weer een dag, dichter bij de bevrijding. Onderduikers Harry en Eli schreven het vers in sierlijke letters op de muur van hun schuilplek. Schuilen deden ze in een kast, boven het trapgat, naast de slaapkamer van het echtpaar Odink. De plek was bereikbaar via een kozijn boven de trap. Harry en Eli deden geregeld een wedstrijdje. Wie het eerst boven was die won.
Het was een zenuwslopende periode, weet Henk Odink (73) van zijn ouders. Hij vertelt er uitgebreid over, hoewel hij zelf de oorlog niet meemaakte. Odink werd geboren in juli 1945. Zijn zussen Wilma en Margriet kwamen na de oorlog ter wereld. Broer Gerrit en zijn zussen Elly en Diny daarentegen leefden jarenlang samen met de twee puberende onderduikers. Ze waren 4, 6 en 8 jaar. Als mijn zusje Diny onraad rook, dan tikte ze drie keer op het raam. Dan wisten de jongens dat ze de kast in moesten , vertelt Henk. In zijn handen heeft hij een gezinsfoto met op de achterkant de datum: 20 april 1947. Tijdens de oorlog werden er immers geen foto s gemaakt.
Odink vindt het heel bijzonder dat zijn ouders twee onderduikers van 14 en 16 jaar in huis namen. Een daad uit naastenliefde, een christenplicht. Wat mijn ouders gedaan hebben is fantastisch. Dat ze nu een Yad Vashem-onderscheiding ontvangen is een grote eer , zegt Henk. Op tafel ligt de brief, het schrijven wordt beschermd door een doorzichtige hoes.
Zijn ouders waren eenvoudige mensen. Vader Willem werkte bij bakker Dalenoort in de Wilhelminastraat. Na een lange werkdag nam hij broodresten mee naar huis voor het gezin. Moeder Grietje deed het huishouden. De onderduikers hielpen haar met bijvoorbeeld het schillen van aardappelen en het stoppen van sokken.
Te riskant
De ouders van onderduiker Harry waren in Duitsland wonende en werkende Nederlanders. Enkele jaren nadat Hitler aan de macht kwam vluchtte het gezin Soesman van Duitsland terug naar Nederland. De familie woonde vlakbij Den Haag. Toen het leven voor de Joodse jongen in 1942 te riskant werd werd hij door de ondergrondse naar de familie Odink in Enschede gebracht. Het werk van activisten en leden van de plaatselijke kerk.
Het geheim van de familie Odink bleef lang bewaard. De Duitsers ontdekten de schuilplek niet. Bekenden die er vanaf wisten waren op de vingers van één hand te tellen. De onderduikers en het gezin waren veilig. Daar kwam echter verandering in één van de laatste maanden van 1944. De overburen bleken sterke vermoedens te hebben, legden s nachts een briefje op de stoep met de tekst: Odink, pas op voor jullie kinderen!
Het gevaar werd te groot en de twee onderduikers werden s nachts aan de Polmansweg ondergebracht, bij de familie Schaapman. Voor onderduiker Harry betekende de nieuwe schuilplaats een hereniging met zijn ouders, die ook bij Schaapman waren ondergedoken.
Na de bevrijding bleef het contact met Harry Soesman en zijn familie in stand. Ook nadat Harry en zijn vrouw in 1989 emigreerden naar Israël. Het echtpaar Odink is daar nooit geweest, want moeder Grietje durfde niet te vliegen. Een deel van de kinderen en kleinkinderen maakte de reis naar de familie Soesman wel. Ook na de dood van Harry in 1996 hielden de families contact. Met de familie van de andere onderduiker Eli Fresco is na de oorlog niet meer gesproken. Over hem is dan ook weinig bekend.
Henk Odink praat vaak over de oorlog. Met een reden. In de oorlog mocht over het grote geheim in het kleine huis aan de Populierstraat nimmer worden gesproken, vandaag de dag moet het verhaal worden verteld, vindt hij.
Onderscheiding
Rechtvaardigen onder de Volkeren is de naam van de onderscheiding die Willem en Grietje Odink ontvangen. De 14-jarige kleinzoon Eran van Harry Soesman deed de aanvraag. Eran schreef een brief aan Yad Vashem, omdat hij vond dat de familie die tijdens de Holocaust een onderduikplek verleende aan zijn opa een onderscheiding verdiende.
De familie Odink uit Enschede en de familie Soesman uit Israël, die voor de gelegenheid naar Nederland kwam, bezochten gisteren de Populierstraat in Enschede. Het huisje waar het gezin en de onderduikers vroeger woonden bestaat niet meer. Een soortgelijk huisje maakt nog wel deel uit van de straat. In de synagoge aan de Prinsenstraat was de ceremonie en reikte de Israëlische ambassadeur de onderscheiding postuum uit.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Reinier van Willigen
Het was een zenuwslopende periode, weet Henk Odink (73) van zijn ouders. Hij vertelt er uitgebreid over, hoewel hij zelf de oorlog niet meemaakte. Odink werd geboren in juli 1945. Zijn zussen Wilma en Margriet kwamen na de oorlog ter wereld. Broer Gerrit en zijn zussen Elly en Diny daarentegen leefden jarenlang samen met de twee puberende onderduikers. Ze waren 4, 6 en 8 jaar. Als mijn zusje Diny onraad rook, dan tikte ze drie keer op het raam. Dan wisten de jongens dat ze de kast in moesten , vertelt Henk. In zijn handen heeft hij een gezinsfoto met op de achterkant de datum: 20 april 1947. Tijdens de oorlog werden er immers geen foto s gemaakt.
Odink vindt het heel bijzonder dat zijn ouders twee onderduikers van 14 en 16 jaar in huis namen. Een daad uit naastenliefde, een christenplicht. Wat mijn ouders gedaan hebben is fantastisch. Dat ze nu een Yad Vashem-onderscheiding ontvangen is een grote eer , zegt Henk. Op tafel ligt de brief, het schrijven wordt beschermd door een doorzichtige hoes.
Zijn ouders waren eenvoudige mensen. Vader Willem werkte bij bakker Dalenoort in de Wilhelminastraat. Na een lange werkdag nam hij broodresten mee naar huis voor het gezin. Moeder Grietje deed het huishouden. De onderduikers hielpen haar met bijvoorbeeld het schillen van aardappelen en het stoppen van sokken.
Te riskant
De ouders van onderduiker Harry waren in Duitsland wonende en werkende Nederlanders. Enkele jaren nadat Hitler aan de macht kwam vluchtte het gezin Soesman van Duitsland terug naar Nederland. De familie woonde vlakbij Den Haag. Toen het leven voor de Joodse jongen in 1942 te riskant werd werd hij door de ondergrondse naar de familie Odink in Enschede gebracht. Het werk van activisten en leden van de plaatselijke kerk.
Het geheim van de familie Odink bleef lang bewaard. De Duitsers ontdekten de schuilplek niet. Bekenden die er vanaf wisten waren op de vingers van één hand te tellen. De onderduikers en het gezin waren veilig. Daar kwam echter verandering in één van de laatste maanden van 1944. De overburen bleken sterke vermoedens te hebben, legden s nachts een briefje op de stoep met de tekst: Odink, pas op voor jullie kinderen!
Het gevaar werd te groot en de twee onderduikers werden s nachts aan de Polmansweg ondergebracht, bij de familie Schaapman. Voor onderduiker Harry betekende de nieuwe schuilplaats een hereniging met zijn ouders, die ook bij Schaapman waren ondergedoken.
Na de bevrijding bleef het contact met Harry Soesman en zijn familie in stand. Ook nadat Harry en zijn vrouw in 1989 emigreerden naar Israël. Het echtpaar Odink is daar nooit geweest, want moeder Grietje durfde niet te vliegen. Een deel van de kinderen en kleinkinderen maakte de reis naar de familie Soesman wel. Ook na de dood van Harry in 1996 hielden de families contact. Met de familie van de andere onderduiker Eli Fresco is na de oorlog niet meer gesproken. Over hem is dan ook weinig bekend.
Henk Odink praat vaak over de oorlog. Met een reden. In de oorlog mocht over het grote geheim in het kleine huis aan de Populierstraat nimmer worden gesproken, vandaag de dag moet het verhaal worden verteld, vindt hij.
Onderscheiding
Rechtvaardigen onder de Volkeren is de naam van de onderscheiding die Willem en Grietje Odink ontvangen. De 14-jarige kleinzoon Eran van Harry Soesman deed de aanvraag. Eran schreef een brief aan Yad Vashem, omdat hij vond dat de familie die tijdens de Holocaust een onderduikplek verleende aan zijn opa een onderscheiding verdiende.
De familie Odink uit Enschede en de familie Soesman uit Israël, die voor de gelegenheid naar Nederland kwam, bezochten gisteren de Populierstraat in Enschede. Het huisje waar het gezin en de onderduikers vroeger woonden bestaat niet meer. Een soortgelijk huisje maakt nog wel deel uit van de straat. In de synagoge aan de Prinsenstraat was de ceremonie en reikte de Israëlische ambassadeur de onderscheiding postuum uit.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Reinier van Willigen
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
