Paul Benneworth vertrekt na tien jaar als hoogleraar aan UT

Soms is er een buitenstaander nodig om te laten zien hoe mooi en goed iets of iemand is. Paul Benneworth (45) is, wat Twente betreft, zo n buitenstaander. Afkomstig uit Newcastle, in het noorden van Engeland, woont de senior-onderzoeker bij de Universiteit Twente nu tien jaar in Enschede/Lonneker. Het is als buitenlander heel lastig om uit te leggen hoe goed het hier in elkaar zit. Toch een poging: Twente ziet er goed uit. Nog beter dan tien jaar geleden. Wat soms een saai agrarisch landschap was, is nu een toeristisch aantrekkelijk natuurlandschap. Neem de Gammelerbeek tussen Hengelo en Oldenzaal. Of de Lonnekerberg. Het is de herontdekking van het coulisselandschap. Niet alleen functioneel, maar ook pittoresk. En dat is geen uiterlijk vertoon. Het is een uiting van een samenleving die goed in haar vel zit.

Geen reden om er weg te gaan, zou je zeggen. Of het moet het Noorse Bergen zijn. Met een landschap dat de adem beneemt en een samenleving die het ook prima voor elkaar lijkt te hebben. Benneworth verruilt per 1 april zijn plek bij het Center for Higher Education Policy Studies (CHEPS) in Enschede voor een aanstelling als hoogleraar en directeur bij een opleidingstraject voor promovendi in Bergen. Het is er wel wat duurder dan hier. En bij goed weer is het prachtig. Maar als het dagen achter elkaar regent, kun je er aardig depressief worden. Maar hij wil eerlijk zijn: Het was een aanstelling die ik niet kon laten lopen.

Pijnpunten
Een paar pijnpunten heeft hij wel als het om ons Nederlanders gaat. Maar geen reden om daarover uit te wijden. Eentje wil hij er wel noemen: De zwartepietendiscussie. Ik snap niet dat de overheid daarover geen besluit heeft genomen, maar het heeft laten uitvechten door blokkeer-Friezen en mensen op straat in Amsterdam. Liever de lofzang: Het leven is hier goed geregeld en overzichtelijk. Alles is redelijk en billijk.

Als blijk van waardering laat Benneworth enkele goedbedoelde adviezen achter. Laten we het winstwaarschuwingen noemen. Daarna wil hij, voordat hij voor langere tijd naar Bergen vertrekt, nog een ding doen: hardlopen rond het Lonnekermeer. Dat geeft elke keer weer zo n energie.

Stop met de zombiepolitiek rond de luchthaven
Hij heeft zich er al eerder in de krant over geuit. Dat de nadruk te veel op techniek ligt. Toen ging het vooral over het onderwijs. Nu om hightech en werkgelegenheid. Neem het idee dat Luchthaven Twenthe met de vestiging van innovatieve, technische bedrijven een aanjager moet worden van de regionale economie. Onzin , zegt Benneworth. Je kunt een samenleving niet laten draaien om louter hightech. Sociale aspecten zijn zeker zo belangrijk. Met het Kennispark in Enschede en het High Tech Systems Park in Hengelo (bij Thales, red.) is er op dat gebied meer dan voldoende. Daar voegt een Technology Base op luchthaven Twenthe niets aan toe. En nu we het daar toch over hebben: hij heeft die fascinatie van politiek en bestuurders over een doorstart van de luchthaven nooit zo gesnapt. Hij noemt het zombiepolitiek . Het was al heel snel duidelijk dat een doorstart van commerciële luchtvaart onhaalbaar was. Toch bleven velen doel- en levenloos achter dat idee aanlopen. Het was beter geweest als de kop er meteen afgehakt was en er met een realistische blik naar was gekeken.

Hoogopgeleiden zijn meer dan een bundel kapitaal
Goed dat er oog is voor de braindrain , het vertrek van hoogopgeleiden uit deze regio. Maar ook daarin moet breder worden gekeken dan nu wordt gedaan. Hoogopgeleiden worden nu vooral beschouwd als een bundel kapitaal. Nodig voor de maakindustrie. Maar ze zijn zoveel meer dan dat. Zij zijn ook de mensen die hier straks vrijwilligerswerk moeten gaan doen. Die er aan gaan trekken om het buurthuis overeind te houden. Daarom moeten ze zo snel mogelijk deel uitmaken van de Twentse samenleving. Benneworth zelf ging voetballen bij Prinses Wilhelmina, kortweg PW, en is daar nog steeds bestuurslid. Zingen in een koor of voetballen in een elftal, met alle vrienden en kennissen die je daarbij opdoet, geeft je een reden om hier te blijven. Dat gaat niet vanzelf. Je komt in Twente niet snel bij mensen binnen. Niet dat ze buitenlanders afstoten, maar ze houden ze in eerste instantie wat meer op afstand. Het FC Twente van dit seizoen, ondanks alles koploper in de eerste divisie, is wat hem betreft een schoolvoorbeeld van hoe het ook kan. De spelers zijn overal vandaan gehaald, maar trainer Mario Pusic heeft ze allemaal bij elkaar weten te brengen. Dan zie je ook dat mensen in Twente snel voor elkaar opkomen. Dat is de kracht van deze regio.

Wees niet zo bang voor de krimp
Benneworth is als economisch geograaf gespecialiseerd in oud-industriële regio s. Dat bracht hem uiteindelijk ook naar Twente. Allengs verbreedde zijn vakgebied zich naar de ontwikkeling van regio s in het algemeen. Met onder meer de wisselwerking tussen steden en kleinere gemeentes. Die ook in Twente vaak tot enige spanningen leidt. De kleine gemeentes vormen het weefsel van de regio , zegt Benneworth. Maar regelmatig duikt de vraag op of ze nog wel levensvatbaar zijn. Er is angst voor de krimp. Bijna een paniekerige reactie. Misschien verliest Borne de komende decennia 900 inwoners. Maar als Borne het goed doet, kan zij er misschien ook wel 900 winnen. Het beleid is op dat gebied over het algemeen vooral reactief, veel te weinig pro-actief. Opbouwend. En het is zo de moeite waard om de leefbaarheid in kleinere kernen overeind te houden, vindt hij. Daar vind je nog het echte Twente . En niet alleen in zijn Lonneker. Ik was laatst op een zondag bij Zenderen Vooruit. Er werd gevoetbald. Op kunstgras. En de wielervereniging stond op het punt een rit te maken. Alles was goed.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Emiel Muijderman