Nieuws
Enschede
Monument voor Mies, de vrouw die het leven van Enschedeër Bert redde
Hij heeft zijn leven aan haar te danken. Toch ging Bert Woudstra nooit op zoek naar Mies Bruins. Hoe dat zit, reconstrueerde hij de afgelopen tijd. Nu komt er een monument voor Mies en haar man Henty Jannink, twee moedige mensen in kwade tijden.
Het moet door zijn moeder zijn gekomen dat Mies Bruins langzaam op de achtergrond raakte. Eind april 1945 werd Bert Woudstra als 13-jarige jongen weer met Flora Woudstra-Löwenstein herenigd. Een emotioneel weerzien in Enschede, nadat de kleine Bert vanaf 1942 op 13 verschillende plaatsen ondergedoken had gezeten. Alleen. Zonder te beseffen dat zijn vader écht was vermoord, zonder te weten of hij zijn moeder en broer Egon ooit weer zou zien.
In het ruime appartement dat Bert Woudstra (87) deelt met zijn huidige vrouw Els Koldewijn is het even stil. Waar zal ik beginnen? In 2010, besluit hij. De zomer dat Bert Woudstra een telefoontje kreeg van Engelbert Jannink uit Buurse. Ik heb hier een meneer zitten, Bruce Bolinger uit Amerika, en hij is tijdens zijn onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog gestuit op de naam van jouw broer en neef. Mogen we langskomen?
Vught
Ergens in dat gesprek maakte Engelbert Jannink de opmerking: het is natuurlijk allemaal heel vervelend gelopen tussen onze families . Ook vertelde Jannink dat verzetsmensen Mies Bruins en Henty Jannink begin 1944 waren verraden en naar Vught gebracht. De geallieerden waren al dichtbij Brabant, alle mannen werden achter elkaar gefusilleerd.
Mies werd naar vrouwenkamp Ravensbrück gedeporteerd waar ze zich uitgaf voor tandarts. Ik denk dat zij de oorlog heeft overleefd doordat ze zich heeft onderscheiden. Een tandarts konden de Duitsers goed gebruiken, ook al was ze in werkelijkheid assistente.
Bert Woudstra vertelt het nu vlot, maar toen hij van Engelbert Jannink hoorde dat Mies Bruins mogelijk nog in leven was, kon de schok niet groter. De bezoekers gingen de deur uit, mij in ontzetting achterlatend. Dat ik dat niet wist! Mies Bruins, de vrouw die in 1942 mijn leven heeft gered. Dat ik nooit naar haar op zoek ben gegaan ¦
Het verhaal over hoe de Enschedese tandartsassistente het leven van de jonge Bert redde, heeft hij immers al vaak verteld. Tegen journalisten, tegen kinderen op de scholen waar hij over de Tweede Wereldoorlog vertelt.
Tandpijn
Mies Bruins was de assistente van tandars André Noordenbos uit Enschede. Het verhaal wil dat een hoge officier van de Gestapo op stel en sprong aan tandpijn geholpen moest worden. Vanwaar die haast? , vroeg de tandarts. Hij vertelde dat hij die middag bij een razzia in Boekelo wilde zijn.
Toen hij zijn hielen had gelicht was het assistente Mies Bruins die meteen wist: Maar daar zit Bertje Woudstra! Je moet hem ophalen! Bij Boekelo bleek het hele gebied al afgezet. De tandarts gaf zich uit voor huisarts en vertelde dat hij een doodziek kind kwam halen.
Met een verband vol jodium om zijn hoofd lukte het de tandarts Bert mee naar zijn huis bij vliegveld Twenthe te nemen. Van daaruit zou Bert nog vele malen van voordeur veranderen, om na de bevrijding weer met zijn moeder in Enschede herenigd te worden.
Goed op passen
Mies Bruins wist dat Bert ondergedoken zat omdat zij met Henty Jannink inmiddels haar man in het huis van de familie Woudstra aan de Bisschopstraat woonde. Toen mijn moeder besloot dat we moesten onderduiken, klopte Henty Jannink bij ons aan. Ik wil trouwen. Mag ik jullie huis lenen terwijl jullie weg zijn? Ik zal er goed op passen . Het mocht.
Kort na de bevrijding, vertelt Bert Woudstra, trof zijn moeder hun huis aan de Bisschopstraat leeg aan. Geen Mies, geen Henty, geen meubels of huisraad. Alles was weg. Wij waren het huis aan het schoonmaken toen de Town Major het in beslag nam.
Er ontstond een vervelende discussie, weet Bert nu, waarin zijn moeder hulp kreeg van een rechercheur die op zoek ging naar de huisraad. Dat werd mijn moeder behoorlijk kwalijk genomen. Bert en zijn moeder kregen een ander huis toegewezen.
Daarna is het doek gevallen. Het leven ging verder. Mijn moeder was zwaar getraumatiseerd door de oorlog en wilde alleen maar vooruit. Er is nooit meer over Mies gesproken. Nooit meer over mijn redding.
Overleden
Tot het telefoontje uit Buurse in 2010. Bert Woudstra ging op zoek naar Mies Bruins en kwam er al snel achter dat zij in 2002 was overleden. Een grote teleurstelling. Hij hoorde dat Mies na de oorlog was hertrouwd met Herman de Ranitz. Ze ontmoette hem toen ze aan de slag ging in het Rode Kruis-ziekenhuis in Hilversum. Mies Bruins - berooid en vel over been na twee concentratiekampen - had weinig meer te zoeken in Enschede.
Bert Woudstra kwam in contact met een van haar kinderen, Odilia. Een bijzondere ontmoeting volgde, deze winter. Haar kinderen waren heel verbaasd over het verhaal hoe hun moeder mijn leven heeft gered. Mies sprak heel weinig over de oorlog.
Maar hoe haar leven ook verliep, Henty Jannink heeft ze nooit losgelaten. Altijd hing bij Mies het olieverfschilderij met zijn portret aan de muur. Een stille getuige van een grote liefde en een moedig leven.
Info: Het monument voor Mies Bruins (1916-2002) en Henty Jannink (1904-1944) wordt zondag officieel onthuld. Dan verschijnt ook het boekje van Bert Woudstra over zijn zoektocht naar Mies Bruins. De feestelijkheden vinden plaats in het Stadhuis. Het monument heeft een plaats gekregen in het Janninkcomplex (gezondheidscenrum) aan de Cromhoffsbleekweg.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels
In het ruime appartement dat Bert Woudstra (87) deelt met zijn huidige vrouw Els Koldewijn is het even stil. Waar zal ik beginnen? In 2010, besluit hij. De zomer dat Bert Woudstra een telefoontje kreeg van Engelbert Jannink uit Buurse. Ik heb hier een meneer zitten, Bruce Bolinger uit Amerika, en hij is tijdens zijn onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog gestuit op de naam van jouw broer en neef. Mogen we langskomen?
Vught
Ergens in dat gesprek maakte Engelbert Jannink de opmerking: het is natuurlijk allemaal heel vervelend gelopen tussen onze families . Ook vertelde Jannink dat verzetsmensen Mies Bruins en Henty Jannink begin 1944 waren verraden en naar Vught gebracht. De geallieerden waren al dichtbij Brabant, alle mannen werden achter elkaar gefusilleerd.
Mies werd naar vrouwenkamp Ravensbrück gedeporteerd waar ze zich uitgaf voor tandarts. Ik denk dat zij de oorlog heeft overleefd doordat ze zich heeft onderscheiden. Een tandarts konden de Duitsers goed gebruiken, ook al was ze in werkelijkheid assistente.
Bert Woudstra vertelt het nu vlot, maar toen hij van Engelbert Jannink hoorde dat Mies Bruins mogelijk nog in leven was, kon de schok niet groter. De bezoekers gingen de deur uit, mij in ontzetting achterlatend. Dat ik dat niet wist! Mies Bruins, de vrouw die in 1942 mijn leven heeft gered. Dat ik nooit naar haar op zoek ben gegaan ¦
Het verhaal over hoe de Enschedese tandartsassistente het leven van de jonge Bert redde, heeft hij immers al vaak verteld. Tegen journalisten, tegen kinderen op de scholen waar hij over de Tweede Wereldoorlog vertelt.
Tandpijn
Mies Bruins was de assistente van tandars André Noordenbos uit Enschede. Het verhaal wil dat een hoge officier van de Gestapo op stel en sprong aan tandpijn geholpen moest worden. Vanwaar die haast? , vroeg de tandarts. Hij vertelde dat hij die middag bij een razzia in Boekelo wilde zijn.
Toen hij zijn hielen had gelicht was het assistente Mies Bruins die meteen wist: Maar daar zit Bertje Woudstra! Je moet hem ophalen! Bij Boekelo bleek het hele gebied al afgezet. De tandarts gaf zich uit voor huisarts en vertelde dat hij een doodziek kind kwam halen.
Met een verband vol jodium om zijn hoofd lukte het de tandarts Bert mee naar zijn huis bij vliegveld Twenthe te nemen. Van daaruit zou Bert nog vele malen van voordeur veranderen, om na de bevrijding weer met zijn moeder in Enschede herenigd te worden.
Goed op passen
Mies Bruins wist dat Bert ondergedoken zat omdat zij met Henty Jannink inmiddels haar man in het huis van de familie Woudstra aan de Bisschopstraat woonde. Toen mijn moeder besloot dat we moesten onderduiken, klopte Henty Jannink bij ons aan. Ik wil trouwen. Mag ik jullie huis lenen terwijl jullie weg zijn? Ik zal er goed op passen . Het mocht.
Kort na de bevrijding, vertelt Bert Woudstra, trof zijn moeder hun huis aan de Bisschopstraat leeg aan. Geen Mies, geen Henty, geen meubels of huisraad. Alles was weg. Wij waren het huis aan het schoonmaken toen de Town Major het in beslag nam.
Er ontstond een vervelende discussie, weet Bert nu, waarin zijn moeder hulp kreeg van een rechercheur die op zoek ging naar de huisraad. Dat werd mijn moeder behoorlijk kwalijk genomen. Bert en zijn moeder kregen een ander huis toegewezen.
Daarna is het doek gevallen. Het leven ging verder. Mijn moeder was zwaar getraumatiseerd door de oorlog en wilde alleen maar vooruit. Er is nooit meer over Mies gesproken. Nooit meer over mijn redding.
Overleden
Tot het telefoontje uit Buurse in 2010. Bert Woudstra ging op zoek naar Mies Bruins en kwam er al snel achter dat zij in 2002 was overleden. Een grote teleurstelling. Hij hoorde dat Mies na de oorlog was hertrouwd met Herman de Ranitz. Ze ontmoette hem toen ze aan de slag ging in het Rode Kruis-ziekenhuis in Hilversum. Mies Bruins - berooid en vel over been na twee concentratiekampen - had weinig meer te zoeken in Enschede.
Bert Woudstra kwam in contact met een van haar kinderen, Odilia. Een bijzondere ontmoeting volgde, deze winter. Haar kinderen waren heel verbaasd over het verhaal hoe hun moeder mijn leven heeft gered. Mies sprak heel weinig over de oorlog.
Maar hoe haar leven ook verliep, Henty Jannink heeft ze nooit losgelaten. Altijd hing bij Mies het olieverfschilderij met zijn portret aan de muur. Een stille getuige van een grote liefde en een moedig leven.
Info: Het monument voor Mies Bruins (1916-2002) en Henty Jannink (1904-1944) wordt zondag officieel onthuld. Dan verschijnt ook het boekje van Bert Woudstra over zijn zoektocht naar Mies Bruins. De feestelijkheden vinden plaats in het Stadhuis. Het monument heeft een plaats gekregen in het Janninkcomplex (gezondheidscenrum) aan de Cromhoffsbleekweg.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Frans Nikkels
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
