Nieuws
Enschede
Hanna van Hendrik: ode aan de kracht van het Boerenleven in Twente
Het leven op de Twentse boerderij is een eindeloze inspiratiebron voor liedjes, kluchten en revues. Een voorstelling als Hanna van Hendrik was er echter nog niet. Tot zaterdag dan, op vliegveld Twente. Twents totaaltheater, zoals het nog niet eerder is gemaakt.
Het laatste beeld, alleen dat al is van een ongekende kracht. De voorstelling heeft zich verplaatst naar de buitenlucht. Hangar 11, waar zich zojuist de eerste twee bedrijven hebben afgespeeld, ligt er verlaten bij. Motoren en een vrachtwagen met koeien verdwijnen met hun rode achterlichten in de leegte van het vliegveld. Einde van een tijdperk maar tegelijk een nieuw begin, zoals zo vaak in de eeuwige kringloop van het boerenleven. Land van leven, grond van mijn dood , zingt de band Her Majesty in het prachtige lied waarin de essentie van de voorstelling nog eens wordt verwoord.
Het is al elf uur geweest als het verhaal over boerin Hanna Aaltink en haar familie tot een einde komt. Drie uur lang heeft zich dan een verhaal ontrold dat met zoveel vaart, humor, theatrale effecten en muzikale ingrepen wordt verteld dat je er vanzelf door wordt meegezogen. Drie uur vliegen voorbij als het leven van Hanna en al die andere boeren die net als zij moesten vechten voor het bestaan. In een vloek en een zucht, en voordat je het weet, is het voorbij.
Tussen de beesten
Veel meer dan in de talloze kluchten, liedjes en revues die er in Twente aan het leven op een boerenerf zijn gewijd, is Hanna van Hendrik een ode aan de kracht van het boerenleven. Zo ook ongeveer moet actrice Johanna ter Steege, initiatiefnemer van de voorstelling , het hebben bedoeld. Ze groeide zelf op op een Twents boerenerf. Op oude grond, tussen de beesten, met meerdere generaties onder één dak. Ze stopte haar ziel en zaligheid in de voorstelling en keerde terug naar de wereld die ze ooit verliet maar nooit vergeten is. Of zoals de oude boer Lambert het zegt: ,,Melkveeboer n, dat bint wie, en dat blieft wie.
De geur van de stal
De kracht van Hanna van Hendrik is ook en vooral ook de kracht van locatietheater. De keuze voor het vliegveld, plek waar in oorlogstijd tientallen boerengezinnen werden verdreven, betaalt zich uit. Een voormalig hangar voor F-16 straaljagers is omgetoverd in een boerderij waar het ruikt naar beesten en hooi. Het publiek wordt er in stijl ontvangen door boeren en boerinnen in overalls. Met een maaltijd vooraf, aan lange tafels, en een muzikale groet in de vorm van het aloude lied Het gif allemoal niks want wie hoalt van mekaa .
De voorstelling zelf speelt zich af in twee grote ruimtes, met afzonderlijke tribunes. Dwars door het decor loop je van het ene bedrijf naar het andere. De eerste akte is de langste en speelt zich af op het erf waar haar Hanna haar koeien melkt en te horen krijgt dat de bank haar boerderij wil verkopen. Het is 29 juni 1971, en de boerenwereld is volop bezig met de eerste grote golf van schaalvergroting. In Tubbergen, de plaats waar ze woont, komt het tot een opstand. Wat ooit was en voor de meeste boeren liever nog had mogen blijven, dreigt te worden afgebroken.
Gestamp met hooivorken
De manier waarop de beruchte boerenopstand in het stuk is verwerkt, is beklemmend. Het gestamp met de hooivorken, het geluid van trekkers en het geroep van Auschwitz (zoals het destijds werkelijk weerklonk) is ook meer dan alleen versterking van het historische decor. Het maakt, met terugwerkende kracht, nog eens duidelijk hoe groot het drama was dat zich toen en ook nu ook in zoveel boerengezinnen moet hebben afgespeeld. Van 1200 boeren die er destijds in Tubbergen woonden, zijn er nu nog slechts zo n 300 over.
Prachtige blues
Natuurlijk is het Johanna ter Steege zelf die de ziel is van de voorstelling. Maar ook de andere acteurs zijn zeldzaam goed gecast: uiteraard Huub Stapel als de overleden echtgenoot Hendrik, maar ook Magda Nij Bijvank als vriendin Ria, Laus Steenbeke als buurman Gerrit en, vooral, ook revuekanon Jan Roerink als de oude boer Lambertus, ontroerend in zijn verstilde monoloog over de oorlog en de herinnering aan de onderduikers die vanzelfsprekend deel uitmaken van de geschiedenis van de boerderij. Vertelster Naomi van der Linden zweeft tussen alles door, niet alleen sprekend maar ook zingend. Haar stem kleurt prachtig bij de blues van Her Majesty, de band die met een aantal schitterende liedjes de voorstelling voortstuwt en versterkt.
Hommage aan het leven
Prachtig ook is het Twentse dialect en vermenging daarvan met het Nederlands en zelfs Limburgs. De voortdurende wisselingen in taal, tijd en en plaats: het kan eigenlijk niet,en toch werkt het. Zoals al die herkenbaar Twentse elementen werken: de brulfte van Hanna, het rijden met motoren, trekkers en de noabers die bij overlijden helpen om de kist te dragen. Twents totaaltheater: niet alleen de kroniek van een boerenfamilie, maar uiteindelijk een hommage aan het leven zelf.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita
Het is al elf uur geweest als het verhaal over boerin Hanna Aaltink en haar familie tot een einde komt. Drie uur lang heeft zich dan een verhaal ontrold dat met zoveel vaart, humor, theatrale effecten en muzikale ingrepen wordt verteld dat je er vanzelf door wordt meegezogen. Drie uur vliegen voorbij als het leven van Hanna en al die andere boeren die net als zij moesten vechten voor het bestaan. In een vloek en een zucht, en voordat je het weet, is het voorbij.
Tussen de beesten
Veel meer dan in de talloze kluchten, liedjes en revues die er in Twente aan het leven op een boerenerf zijn gewijd, is Hanna van Hendrik een ode aan de kracht van het boerenleven. Zo ook ongeveer moet actrice Johanna ter Steege, initiatiefnemer van de voorstelling , het hebben bedoeld. Ze groeide zelf op op een Twents boerenerf. Op oude grond, tussen de beesten, met meerdere generaties onder één dak. Ze stopte haar ziel en zaligheid in de voorstelling en keerde terug naar de wereld die ze ooit verliet maar nooit vergeten is. Of zoals de oude boer Lambert het zegt: ,,Melkveeboer n, dat bint wie, en dat blieft wie.
De geur van de stal
De kracht van Hanna van Hendrik is ook en vooral ook de kracht van locatietheater. De keuze voor het vliegveld, plek waar in oorlogstijd tientallen boerengezinnen werden verdreven, betaalt zich uit. Een voormalig hangar voor F-16 straaljagers is omgetoverd in een boerderij waar het ruikt naar beesten en hooi. Het publiek wordt er in stijl ontvangen door boeren en boerinnen in overalls. Met een maaltijd vooraf, aan lange tafels, en een muzikale groet in de vorm van het aloude lied Het gif allemoal niks want wie hoalt van mekaa .
De voorstelling zelf speelt zich af in twee grote ruimtes, met afzonderlijke tribunes. Dwars door het decor loop je van het ene bedrijf naar het andere. De eerste akte is de langste en speelt zich af op het erf waar haar Hanna haar koeien melkt en te horen krijgt dat de bank haar boerderij wil verkopen. Het is 29 juni 1971, en de boerenwereld is volop bezig met de eerste grote golf van schaalvergroting. In Tubbergen, de plaats waar ze woont, komt het tot een opstand. Wat ooit was en voor de meeste boeren liever nog had mogen blijven, dreigt te worden afgebroken.
Gestamp met hooivorken
De manier waarop de beruchte boerenopstand in het stuk is verwerkt, is beklemmend. Het gestamp met de hooivorken, het geluid van trekkers en het geroep van Auschwitz (zoals het destijds werkelijk weerklonk) is ook meer dan alleen versterking van het historische decor. Het maakt, met terugwerkende kracht, nog eens duidelijk hoe groot het drama was dat zich toen en ook nu ook in zoveel boerengezinnen moet hebben afgespeeld. Van 1200 boeren die er destijds in Tubbergen woonden, zijn er nu nog slechts zo n 300 over.
Prachtige blues
Natuurlijk is het Johanna ter Steege zelf die de ziel is van de voorstelling. Maar ook de andere acteurs zijn zeldzaam goed gecast: uiteraard Huub Stapel als de overleden echtgenoot Hendrik, maar ook Magda Nij Bijvank als vriendin Ria, Laus Steenbeke als buurman Gerrit en, vooral, ook revuekanon Jan Roerink als de oude boer Lambertus, ontroerend in zijn verstilde monoloog over de oorlog en de herinnering aan de onderduikers die vanzelfsprekend deel uitmaken van de geschiedenis van de boerderij. Vertelster Naomi van der Linden zweeft tussen alles door, niet alleen sprekend maar ook zingend. Haar stem kleurt prachtig bij de blues van Her Majesty, de band die met een aantal schitterende liedjes de voorstelling voortstuwt en versterkt.
Hommage aan het leven
Prachtig ook is het Twentse dialect en vermenging daarvan met het Nederlands en zelfs Limburgs. De voortdurende wisselingen in taal, tijd en en plaats: het kan eigenlijk niet,en toch werkt het. Zoals al die herkenbaar Twentse elementen werken: de brulfte van Hanna, het rijden met motoren, trekkers en de noabers die bij overlijden helpen om de kist te dragen. Twents totaaltheater: niet alleen de kroniek van een boerenfamilie, maar uiteindelijk een hommage aan het leven zelf.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
