Cijfers: kinderen van de rekening
Één op de tien kinderen groeit in armoede op. Achter dat cijfer gaat een hele wereld schuil. En een toekomst. Niet alleen van individuele kinderen, maar ook van een stad. Onderzoek heeft uitgewezen dat opgroeien in armoede een negatief effect heeft op de ontwikkeling van vaardigheden en het kunnen grijpen van kansen. Het is geen wet van Meden en Perzen, maar armoede blijft niet zonder reden vaak door de generaties heen hangen.
Dat een op de tien is een landelijk CBS-cijfer dat bijvoorbeeld genoemd wordt in het rapport van het Nederlands Jeugdinstituut uit 2018: Opgroeien en opvoeden in armoede. Nadja Jungmann, lector schulden en incasso aan de Hogeschool van Utrecht en autoriteit op het gebied van de gevolgen van armoede, stelt dat er in Nederland 288.000 kinderen tot 13 jaar in armoede leven. Afgezet tegen het totaal aantal Nederlandse kinderen in die leeftijdscategorie is dat 11%. Volgens de kinderombudsman geldt dat voor een op de negen kinderen. Kortom: de cijfers liggen dicht bij elkaar.
Datzelfde geldt voor het aantal kinderen uit gezinnen die langer dan vier jaar rond moeten komen van een laag inkomen. Dat gaat op voor 3,7% van alle kinderen in Nederland.
In Enschede wonen 24.164 kinderen van 17 jaar of jonger. Omgerekend komt dat erop neer dat zeker 2.500 van hen in omstandigheden leven waar financieel tekort de dagelijkse werkelijkheid is. Voor zo’n 900 kinderen is dat al minstens vier jaar het geval. Nog een cijfer dat iets zegt over het aantal Enschedese kinderen dat opgroeit in armoede: de gemeente telt 2.658 kinderen uit gezinnen die rondkomen van een bijstandsuitkering.
Met armoede wordt hier een inkomen bedoeld dat lager is dan 120% van de bijstandsnorm. Dat gaat dus om kinderen die om financiële redenen vaak niet op een minimale manier met leeftijdsgenootjes mee kunnen doen. Zonder hulp is er geen geld voor zwemles, sport, muziekles, een schoolreisje of een laptop voor school. Bijvoorbeeld.
De Enschedese combi Stichting Leergeld en het Jeugdfonds Sport & Cultuur honoreerde in 2018 7.396 aanvragen voor kinderen uit 1.451 gezinnen. Een gemiddelde van 2,8 aanvragen per kind. Daarmee was in totaal ruim 950.000 Euro gemoeid. Het gaat hier om aanvragen voor kinderen van 4 tot 17 jaar die anders niet hadden kunnen sporten, niet hadden kunnen meedoen aan een sociale of culturele activiteit of niet volwaardig deel hadden kunnen nemen aan onderwijs.
Leergeld bereikt ruim 2.800 kinderen, dat is 60% van de doelgroep. Daarmee behoort de stichting tot de landelijke koplopers. Maar nog altijd betekent het ook dat twee op de vijf kinderen in armoede niet bereikt zijn. (bron: jaarverslag Stichting Leergeld en het Jeugdfonds Sport & Cultuur)
De laatste jaren laten een trendbreuk zien. In het verleden kwamen kinderen die opgroeiden in armoede hoofdzakelijk uit gezinnen die bijstand ontvingen en woonden ze in wat we “achterstandswijken” noemen. Nu komen ze uit alle lagen van de bevolking en wonen ze in heel de stad. Als het om de financiële kant gaat, wordt er van alles gedaan om hen te helpen. Maar het is de vraag of dat voldoende is. Onderzoek toont aan dat opgroeien in armoede levenslang gevolgen kan hebben.
Nederlandse kinderen geven hun leven gemiddeld een 7,5. Kinderen die in armoede opgroeien waarderen hun bestaan significant lager (ze geven het een 6,6), spelen er nog andere dan alleen financiële problemen mee dan zakt dat cijfer naar een 5,5 (bron: Opgroeien en opvoeden in armoede, Nederlands Jeugdinstituut, 2018). Zo’n cijfer zegt iets over hun welbevinden, maar het gaat verder. Onderzoek van onder andere Harvard toont aan dat het voor kinderen die opgroeien in armoede aantoonbaar moeilijker is om de kansen te pakken die zich in hun leven voordoen. Doorzetten, omgaan met emoties, plannen maken en organiseren zijn bijvoorbeeld vaardigheden die zij minder vanzelfsprekend leren. Daarmee wordt het een stuk moeilijker om je aan tegenslag te ontworstelen. Armoede kan generaties lang standhouden.
