Eindeloos katoen…

Het mag een vooralsnog bescheiden revival van de textielindustrie genoemd worden. Maar dan toekomstbestendig. Geen groene of blauwe, zwaar vervuilde beken meer. Geen kurkdroge landstreken in arme landen omdat katoenproductie al het water opslurpt. SaXcell heet het: een katoenvezel die wordt gewonnen uit oude kleding.

“Van een lineaire naar een circulaire keten”, noemt Bouwhuis het. Nu wordt het katoen voor onze kleding verbouwd in landen als India en Bangladesh, daar of elders tot vezels gesponnen en tot stof geweven. Daar weten we in Enschede alles van. Die kleding dragen we een tijd (of het hangt doelloos in een kast) en daarna verdwijnt het in een afvalbak. Een keten als een potloodstreep, met een begin en een eind.

Bouwhuis staat aan de wieg van een circulaire keten. Daarin worden oude kledingstukken afgeleverd bij - in het Enschedese geval - Het Goed, waar ze worden gesorteerd. Nog draagbaar spul hangt voor een zacht prijsje in de winkel, wat niet meer draadbaar is gaat naar SaXcell. Dat staat voor ‘Saxion Cellulose’. Dat oude katoen is de grondstof voor compleet nieuw katoen. Een proces dat, volgens Bouwhuis, eindeloos herhaald kan worden.

Geheim is dat er compleet nieuwe vezels worden gewonnen uit dat oude katoen. Een ingewikkeld technisch proces kort uitgelegd: dat oude katoen wordt vervezeld en daarna opgelost. Uit die oplossing worden gloednieuwe vezels gesponnen. “Gespoten”, legde Bouwhuis in 1Twente Vandaag uit. “Stel je een douchekop voor waar we die vloeistof doorheen spuiten. Dat levert een vaste stof op, een eindeloze draad, die in stukken geknipt wordt.” En van draden kun je stof weven, ook daar weten wij in Enschede alles van.

De techniek is beproeft en werkt. Maar tot op heden is dat alleen op laboratoriumschaal gedaan. Bouwhuis: “De grootste batch die we hebben gemaakt was tien keer tien, honderd kilo.” In het Circulair Textiellab moet worden uitgeknobbeld wat er nodig is om dat proces grootschalig te kunnen doen. Het is de noodzakelijke tussenstap voordat van SaXcell in een fabriek kleding kan worden gemaakt. “Nu gebruiken we nog houtcellulose als grondstof”, vertelde Bouwhuis. “Dat moet je niet willen.” In het lab gaat het werk met katoen als grondstof beginnen.

Dat het kan, bewijzen drie stukken dameskleding en een werkbroek, die al zijn gemaakt. Dat laat al een beetje zien wat er getest moet worden. Bouwhuis: “Het moet aantrekkelijk zijn voor de eindgebruiker. Waar liggen de grenzen, welke eigenschappen kun je realiseren?” Die eindgebruiker: dat zijn wij allemaal.

Daar komt bij dat er een slordige tweehonderd miljoen euro investering nodig is om dit fabrieksmatig te kunnen gaan doen. Dan wil je zeker weten dat alles klopt en dat je iets produceert dat mensen willen dragen. Over vijf, zes jaar…