Verkeer
Stuur appje
Zoek
Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede

AUDIO Medewerker politie Enschede toont aan: getuigenverklaringen bedrieglijk

204976 430472

Getuigenverklaringen zijn onbetrouwbaar, blijkt ook maar weer uit een experiment van de Enschedese recherchekundige Jeroen Timmer.

,,Ben jij een goede rechercheur?", is de prikkelende vraag waarmee recherchekundige Jeroen Timmer (31) tien studenten naar het bureau heeft gelokt. Op zijn minst hopen ze dat ze dat zijn...

Smoesje
De jongeren denken mee te doen aan een experiment van de politie om gebruik te gaan maken van 'burgerrechercheurs'. Maar goed of slecht; het maakt niet uit. Ze zijn er niet vanwege hun competenties, ze zijn onderdeel van een experiment om herinneringen van getuigen naar boven te halen.

Hé, kijk toch uit! In het instructielokaal schiet één van de studenten overeind als ze een bekertje water over zich heen krijgt, dat een andere student schijnbaar per ongeluk over haar heen gooit. De rest van het gezelschap hoort de twee op elkaar foeteren. Vooral het meisje gaat tekeer en gooit nog een verfrommeld bekertje richting de jongen. Even later zijn ze gekalmeerd door Timmer. Deze twee studenten zijn acteurs. De plaats delict die zij en de anderen daarna mogen bekijken is niet meer dan een scène in het toneelstukje.

Meest voorkomende bewijsmiddel
Een meerderheid van de veroordelingen is uitsluitend gebaseerd op getuigenverklaringen , zegt Timmer. Bovendien zijn getuigenverklaringen het meest voorkomende bewijsmiddel binnen opsporingsonderzoeken. Maar we weten dat getuigenverklaringen onbetrouwbaar zijn. Ook is er geen verband tussen de stelligheid waarmee getuigen hun verhaal doen en het waarheidsgehalte.

Zwaaiend kapmes of niet?
In een zaak verklaarde een getuige bijvoorbeeld dat iemand zwaaiend met een kapmes op hem af kwam. Later bleek uit camerabeelden dat het mes op de grond lag. De collega die de verklaring optekende was er oprecht van overtuigd dat de getuige de waarheid sprak.
Timmer is gefascineerd door de werking van het brein. Verklaringen van getuigen hebben twee grote vijanden: fouten en misleiding. Mijn onderzoek gaat over eerlijke fouten: wel gebeurd maar niet verklaard, en niet gebeurd maar wél verklaard.

Hij onderzoekt nieuwe technieken om de verklaringen betrouwbaarder te maken, bijvoorbeeld door een getuige terug te brengen in de situatie of omstandigheden van de gebeurtenis, eventueel met behulp van voorwerpen.

Terug in de tijd
Een week na de eerste sessie zijn de burgerrechercheurs terug in het politiebureau. Ze dachten nog een plaats delict te bekijken, maar moeten zich gaan herinneren wat er nou gebeurde tijdens de instructie de week ervoor.

Mayke Been (21) en Levy Branders (21) zitten in het instructielokaal waar een week eerder de ruzie was. Ze proberen zich aan de hand van een vragenlijst alles zo goed mogelijk te herinneren. In een andere ruimte zitten Colin Keizers (23) en Wendy Duurland (24). Ze hebben een virtual realitybril op waarmee ze virtueel teruggaan naar het instructielokaal. Fysiek teruggaan naar een 'pd' is niet altijd mogelijk , zegt Timmer. Bijvoorbeeld doordat de omstandigheden zijn veranderd. Of omdat het een cold case is.

Foute waarnemingen
Het klopte niet helemaal , zegt Wendy als ze de bril afzet. Op de foto s in de brillen stond koffie op tafel. Dat was vorige week water.
Die waarneming klopt niet , zegt Timmer. Het experiment is opgenomen met een verborgen camera. Want het gaat om wel 900 stukjes informatie die in de ruimte aanwezig zijn, die je allemaal kunnen helpen dingen te herinneren. In rechercheonderzoek gaat het uiteindelijk vaak ook om die kleine dingen, de nuances.

Herinneringen niet compleet
De resultaten van zijn onderzoek, waaraan in totaal zo n honderd studenten deelnamen, heeft Timmer pas over enkele maanden. Een bevestiging dat getuigenverklaringen niet altijd betrouwbaar zijn, krijgt hij de laatste donderdagmiddag al. Dat het boze meisje met een bekertje gooide, dat hadden bijvoorbeeld Mayke, Levy, Colin én Wendy helemaal gemist. Nog afgezien van hun verschillende beschrijvingen van de hoofdrolspelers.
TV Enschede FM sprak met Jeroen Timmer over zijn onderzoek. Beluister het fragment hierboven terug.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM - Foto: Emiel Muijderman
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.