Dag 56 van formatie in Enschede: échte onderhandelingen zijn nu begonnen
De gemeenteraadsverkiezingen zijn inmiddels meer dan vijftig dagen geleden, maar deze week zijn de onderhandelingen voor de nieuwe coalitie pas echt van start gegaan. Na een vakantie van twee weken zijn de onderhandelaars van Burgerbelangen, VVD, PvdA en ChristenUnie aan tafel geschoven bij formateurs Theo Bovens en Henk Veerbeek.
Niels van den Berg, leider van de grootste partij Burgerbelangen en tevens wethouder, hoopt en verwacht dat er eind mei of begin juni een 'coalitieakkoord op hoofdlijnen' klaarligt. De (nieuwe) wethouders zouden dan medio juni in de gemeenteraad geïnstalleerd kunnen worden.
Record in 2018
Dat betekent dat er werk aan de winkel is. Deze donderdag is het al de 56ste dag sinds 16 maart, de dag van de verkiezingsuitslag. Waar in veel gemeenten de formatie in een gevorderd stadium verkeert of zelfs al is afgerond, zijn de onderhandelende partijen van Enschede afgelopen dinsdag pas voor het eerst bij elkaar gaan zitten.
Vier jaar geleden duurde de totale formatie - de periode van verkiezingsdag tot installatie van de wethouders - 117 dagen in Enschede. Dat is een landelijk record bij grote gemeenten. Ondanks de late start, verwachten de onderhandelaars dat het dit jaar niet zo lang hoeft te duren.
Raadsagenda
Reden voor de late start is dat er tijdens de informatie (de periode direct na de verkiezingen als wordt onderzocht welke partijen samen een meerderheid kunnen en willen vormen) ook is gekeken naar de mogelijkheden voor een raadsagenda. In zo'n raadsagenda leggen alle veertien partijen thema's vast waarover zij tot een gezamenlijk gedragen oplossing proberen te komen. Een voorbeeld daarvan is energie-armoede.
Akkoord op hoofdlijnen
De totstandkoming van een raadsagenda heeft in directe en indirecte zin ook gevolgen voor de onderhandelingen voor een coalitieakkoord. Er wordt gezocht naar een akkoord op 'hoofdlijnen'. Daarmee zullen er weliswaar harde afspraken worden gedaan over bepaalde doelstellingen (zoals duurzaamheidsbeleid), maar kan het ook zijn dat heikele thema's aan de raad worden overgelaten.
Vluchtelingenopvang is zo'n thema waarin de twee blokken in de beoogde coalitie (BBE/VVD tegenover PvdA/CU) ver uit elkaar liggen. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld windmolens. Of het aandeel sociale huurwoningen bij nieuwbouwprojecten ten opzichte van het aandeel woningen in het midden- en hoge segment. Ook de keuze voor wel of geen zesde wethouder (en welke partij die gaat leveren) zal voer zijn voor de onderhandelaars.
Eerst onderhandelen, dan bierdouche
De onderhandelingen zijn woensdagmiddag hervat in het U Parkhotel op de campus van de Universiteit Twente. Na afloop van de besprekingen bezochten formateur (en ex-burgemeester) Theo Bovens en wethouder Niels van den Berg de wedstrijd tussen FC Twente en FC Groningen in de Grolsch Veste, waar zij op een bierdouche werden getrakteerd.
