Hierom had Jack uit Hengelo de vuurwerkramp niet willen missen

De tafel in zijn woonkamer staat vol met de apparatuur waarmee hij 24/7 contact houdt met de buitenwereld. Piept er iets? Groot kans dat er dan ergens een ongeluk of brand is en Huygens daar naar toe moet. Hij maakt dan ter plekke foto's, zoekt naar de feiten en publiceert tekst en foto via websites, Twitter, en stuurt ze naar media als De Twentsche Courant Tubantia en RTV Oost.

Wachten tot de pieper gaat
Eigenlijk zit Huygens al 25 jaar achter zijn tafel alert te wezen. Bij nacht en ontij, vroeger altijd de scanner aan, tegenwoordig met piepers en smartphones. "Mijn vrouw hoort het al niet eens meer als het 's nachts om drie uur loos gaat."

Zwemexamens van de kinderen? Helaas, papa Jack was er niet bij. Hij stond bij een ongeval. "Alleen toen laatst mijn zoon afstudeerde in Duitsland heb ik me afgemeld. Toen heb ik ook iets gedronken. Ik kan nooit alcohol drinken, want ik moet elke seconde de weg op kunnen."

Afmelden kan sinds hij samenwerkt met vier collega's in News United. Hoeven ze elkaar niet te beconcurreren voor het schamele bedrag dat ze ervoor vangen. "We reden elkaar al nooit in de wielen. Tot op de dag van vandaag is er geen discussie over wat van mij is of van jou."

Hij wilde conciërge worden. "Leek mij mooi werk." Hij is het ook wel geweest, een aantal keren zelfs, maar altijd was er ook die nieuwsgierigheid en de wil zo snel mogelijk bij een brand of ongeval te staan. "Mijn vader was een heel fanatiek scannerluisteraar. Dan wordt het je met de paplepel ingegoten. Scanners waren toen nog niet te betalen, ook niet voor mijn vader. Maar op die ouderwetse radio's van toen kon je aan de uiterste zijkant van de band, net daar waar het signaal leek weg te vallen, de communicatie in Enschede en Hengelo volgen. De hele dag ruis. Af en toe hoorde je 'HB 24 over'. Dan wist mijn vader wat er de hand was."

Huygens senior vond het een sport vooraan te staan. Zoon Jack maakte er later snel berichtjes van voor de kabelkrant, en nog weer later voor 112 Weekend van Veronica. "Veronica had in de gaten dat er veel belangstelling was voor berichten over calamiteiten. 35 gulden per item: niet veel, maar wel op televisie. Dat was kicken."

Wat hij ook van zijn vader heeft overgenomen, is terughoudendheid. "Ik mocht van hem nooit mee. Hij had natuurlijk heel erge dingen gezien. Daar wilde hij zijn zoon niet aan blootstellen. Ik heb daar nu nog profijt van. Als wij jonge jongens krijgen die dit werk ook willen gaan doen, gooien we ze ook niet meteen voor de leeuwen."

Vaak geven de codes die de hulpdiensten gebruiken aan hoe ernstig de calamiteit is. "Meldingen van de A35: dan is het vaak niet goed. Aanrijding letsel met trein: zeker niet goed. Mijn vader heeft mij daar altijd in beschermd. Tot mijn ouders gingen scheiden en mijn vader wegging. Inmiddels had ik een scanner - toen waren ze te betalen."

Die bewuste dag
Met een autoaccu op de bagagedrager fietste hij naar de ongevalplek. "Goedkoper dan batterijen." Hij kon het redelijk combineren met zijn werk als conciërge. "De directeur wist dat ik de uren wel zou inhalen. Ik miste nooit wat. Tot op die bewuste dag, waar ik tot op de dag van vandaag last van heb."

Hij geeft alleen de datum: 13 mei 2000. De vuurwerkramp. "De kentering. Ik was die middag net op weg terug uit Enschede. Mijn broer luisterde naar de scanner en belde me op. Er zou iets aan de hand in Enschede." Aan hoe hij zucht is te horen wat hij denkt: was ik maar niet gegaan.

"Ik snel terug, samen met een cameraman van de brandweer. We zagen al van verre witte rook. Voor ons is dat: niet goed, we zijn te laat. We konden er niet dichtbij komen. Wij zijn op het dak van het Balengebouw beland, terwijl ik hoogtevrees heb van hier tot Tokio. Maar: alles voor het nieuws."

Vernietigende klap
"Toen brak de ellende uit. Ik wist dat ik beelden had die de wereld over zouden gaan, al bij de eerste grote klap. Maar toen kwam die derde, vernietigende klap. Ik kan me er niets van herinneren. Een kwartier later kwam ik weer bij. Ik was geen journalist meer, maar slachtoffer. Gek, maar ik had niet eens het idee dat er om ons heen zo veel was gebeurd, alleen dat mij iets was overkomen. Paniek, angst, vooral de angst. Ik dacht dat ik het niet meer ging redden."

Zo snel hij praat, zo snel roert hij in zijn koffie. "We hebben samen op het randje gezeten. Wat doen we? Levend verbranden zagen we niet zitten. Het is veertien meter hoog. We hebben de keuze gemaakt er een einde aan te maken. Ik moet je eerlijk zeggen: dat ging op dat moment heel gemakkelijk. Dat was daar geen moeilijke beslissing."

Ziek
Of dat gemak hem achteraf niet heeft verbaasd? "Niet verbaasd, maar ik ben er ziek door geworden. We konden toch van het dak af komen. In het ziekenhuis in Hengelo dacht ik: waar ben je toch mee bezig, man? Is dit wat je wilt? Er stond een oude vrouw aan bed, een vrijwilligster. Ze zei: 'Ach Jack, je kunt ook doodgereden worden door een auto of een hartaanval krijgen'. Het liet me niet los. Ik dacht dat ik niet ziek was."

Hij en zijn vriend Gerrit, ook conciërge, gingen weer 'gewoon' aan het werk. "In die tijd was ik een fanatieke roker. Even naar buiten, een peukje roken. Ik ging met de rug tegen een container zitten - hè hè, zo. Aan de andere kant schoof een leerling de container open en liet de klep met een klap dichtvallen. Boem! Toen ging bij mij het licht uit. Wat ik op het dak had opgelopen, kwam er daar weer uit."

De weg kwijt
Een jaar lang leefde hij in zijn slaapkamer. "Alle pammetjes en antidepressiva die er waren." Niets hielp. "Ik was een jaar lang de weg kwijt." Kwijt was hij ook zijn auto, zijn apparatuur, zijn camera's. Hij meende dat de UPV (Uitvoeringsorganisatie Personenschade Vuurwerkramp) de schade helemaal zou vergoeden. Maar in plaats van 21.000 gulden, die hij inmiddels geleend had, kreeg hij 1.200 gulden uitgekeerd. "Toen had ik voor het eerst schulden."

Een noodbrief aan de burgemeester van Enschede hielp ook al niet, want die stuurde hem door naar de stadsbank in Hengelo. Aan de andere kant heeft Jan Mans hem ook geholpen. "Misschien mag ik het wel vertellen. Ik kreeg hem te spreken. Hij merkte dat ik ziek was. Mans pakte zijn portemonnee. Ik heb 1.000 euro van hem gehad, voor een weekend weg met mijn gezin en schoonouders. Grandioos natuurlijk. Maar ik begreep ook dat hij verder weinig voor mij kon betekenen."

En hoe is het nu, zeventien jaar later? "Er zijn nog altijd mensen die beweren dat ik de boel belazerd heb in Enschede. Ik zou de beelden van de eerste 10 seconden hebben verkocht aan de burgemeester. Maar ik heb alles belangeloos ter beschikking gesteld, alles - aan het Tolteam, aan de commissie Oosting, aan de gemeente. Puur omdat ik zelf slachtoffer was. Laatst nog belde iemand 's nachts op. Waar haalde hij het lef vandaan? Ik zei: kom dan aan de deur, dan leg ik het je uit, ook dat ik vier, vijf jaar in de schuldsanering heb gezeten. Die lui, je gelooft het toch niet?!"

Mede door inzet van raadslid Bert Otten is Huygens er financieel bovenop gekomen. "'Jij gaat hier uitkomen', zei hij. Hij regelde dat ik snel wat kon verdienen als taxichauffeur. In die tijd hebben we van 80 euro in de week geleefd. Weet je, dat was zo'n toffe levenservaring. Zo heb ik van de kleine dingen leren genieten. Ons leven is weer op rolletjes gegaan."

Begrip voor slachtoffers
Na de vuurwerkramp was hij bij Pauw & Witteman. Een foto van de uitzending staat nog op de kast. "Ik was er om over mijn vriend Marcel van Nieuwenhoven te praten. Hij stond op het terrein van SE Fireworks en heeft het niet overleefd." En in één adem door: "Ik had de vuurwerkramp niet willen missen. Het heeft me veel geleerd en begrip bijgebracht. Ik kijk sinds die vreselijke dag anders als ik bij een calamiteit kom. Ik ga er niet alleen als verslaggever naar toe, maar ik heb ook begrip voor het slachtoffer. Omdat ik weet wat er aan de hand is en wat hem te wachten staat."

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM. Foto: Carlo ter Ellen