Nieuws
Enschede
Het kroegleven in Glanerbrug: Nou vooruit, nog eentje dan!
Nou vooruit, nog eentje dan! is het tweede boek van de Historische Kring Glanerbrug. Het is een boek over de meer dan veertig drankgelegenheden die Glanerbrug ooit kende.
In het begin van de vorige eeuw groeit Glanerbrug als kool. De textielfabrieken in Enschede en Gronau trekken mensen aan uit Friesland, Drenthe, de kop van Overijssel of uit de buurt van Veenendaal. De groei van het aantal cafés houdt gelijke tred met die van de bevolking. De meeste kroegen zijn in eerste instantie ingericht als koffiehuizen. Vakbonden en verenigingen houden er hun vergaderingen of gebruiken het café als kantine. Maar al snel worden er vergunningen aangevraagd om een borrel te mogen schenken.
De eerste cafés in het grensdorp openen hun deur rond de eeuwwisseling. In 1899 aan de Gronausestraat het café annex kruidenierswinkel Van Heersche en in 1900 het onderkomen van St. Joseph s Vriendenkring aan de Kerkstraat. Midden 1899 krijgt kapelaan Meijer van de Jacobuskerk in Enschede van de bisschop in Utrecht de opdracht een parochie te stichten in Glanerbrug. Kort daarvoor heeft hij al de St. Joseph s Vriendenkring opgericht. Het doel daarvan is om de katholieke landverhuizers die in Glanerbrug zijn neergestreken met elkaar in contact te brengen. Het RK-verenigingsgebouw St. Joseph, de Vereeniging, wordt hét onderkomen voor de katholieke gemeenschap van Glanerbrug. Het aantal drankgelegenheden in Glanerbrug breidt zich tot de Tweede Wereldoorlog gestaag uit. Zoals er in die tijd voor elk geloof een kerk, bakker, slager en kruidenier is, is er ook voor elk geloof een café.
Na de oorlog wordt het verenigingsleven aan de Kerkstraat weer opgepakt. Zoon Jan van kastelein Herman Hassing verhaalt in het boek over de jaren 60: Natuurlijk waren er de bekende dansavonden op zaterdagavond met Sang und Klang van de gebroeders Ekkelboom. Die avonden werden door zeker driehonderd mensen bezocht. Dat was aanpoten, want op zondag na de mis moest alles weer spic en span zijn. Als de kerk de volgende morgen leegstroomde was het voorcafé binnen no time vol en moest ik als kleine jongen bijspringen. Op twee houten kratten Grolsch kon ik dan net bij de tapkraan en tapte het bier dat mijn vader dan rondbracht.
Bijverdienste
Voor de ondernemende kasteleins is het bestieren van de voorkamercafés vaak een bijverdienste. De uitbaters hebben naast de inkomsten uit het café ook een volledige baan in de fabriek of op de bouw. Met een karig loon. Maar baan of café brengen niet genoeg geld in het laatje om in het levensonderhoud te voorzien. Meestal werkt de man en bestiert zijn vrouw het café. s Avonds en in het weekeinde bedient de man dan de klanten. Zo ook in café Aagten aan de Schoolstraat 34. Daar is Johannes Aagten begonnen met een koffiehuis, waarvoor hij later vergunning krijgt om ook alcoholhoudende dranken te schenken. Als Johannes in 1917 overlijdt, krijgt zijn weduwe Johanna vergunning om het café voort te zetten. Tal van Glanerbruggers weten het kroegje te vinden dat bekend staat als ontmoetingsplek voor smokkelaars.
Ook voor Bernard Richters is een café een bijverdienste. Hij komt vanuit het Duitse Haltern in 1886 in Glanerbrug wonen. Hij trouwt, gaat wonen aan de Schipholtstraat en gaat aan de slag als timmerman. In de voorkamer van zijn huis op de hoek van de Schipholtstraat en de Verlengde Dr. Stamstraat begint hij een cafeetje. Blijkbaar floreert het, want niet lang na de opening in 1909 begint hij op de hoek van de Schipholtstraat en Keppelerdijk een groter café. Wanneer Bernard in 1955 overlijdt, wordt zijn lichaam opgebaard in de achterzaal van zijn café. Zoon Frans zet de zaak aanvankelijk op oude voet voort, maar heeft ook andere plannen. Hij stoot het café af en bouwt samen met familieleden in 1959 hotel de Post aan de Gronausestraat.
Volgens Dagblad Tubantia van 18 november 1959 is De Post het eerste hotel van Glanerbrug, met negen tweepersoonskamers en een restaurant. Maar Dolphia en Ter Haar sive Drost verhuren ook kamers. Tot de bekendste gasten van het hotel behoren de voetballers Helmut Rahn en Gyula Nemes, allebei spelers bij Sportclub Enschede. Nemes, van Hongaarse afkomst, leert het keukenpersoneel hoe ze echte Hongaarse goulash moeten maken. Helaas heeft Frans Richters ook te maken met minder aangename gasten. Caféhouder neergestoken , kopt Tubantia in maart 1963. De 53-jarige caféhouder F.A. Richters is zondagavond in zijn café aan de Rijksweg 45 te Glanerbrug met een mes in de rug gestoken en ernstig gewond. Zijn linker long werd doorboord en hij kreeg een shock.
Nou vooruit, nog eentje dan! is een uitgave van de Historische Kring Glanerbrug, een werkgroep van de Stichting Historische Sociëteit Enschede Lonneker. Het eerste exemplaar van Nou vooruit, nog eentje dan! is inmiddels in ontvangst genomen door oud-Glanerbrugger en toekomstig burgemeester van Oldenzaal Patrick Welman. Het wordt verkocht bij Jan Haast Primera, Drukkerij Dirk van Dijk, Shell ten Thij, Drogisterij Hardick en Jumbo Supermarkt. Het boek kost 15 euro. ISBN/EAN: 978-90-813547-4-5
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Historische Kring Glanerbrug
De eerste cafés in het grensdorp openen hun deur rond de eeuwwisseling. In 1899 aan de Gronausestraat het café annex kruidenierswinkel Van Heersche en in 1900 het onderkomen van St. Joseph s Vriendenkring aan de Kerkstraat. Midden 1899 krijgt kapelaan Meijer van de Jacobuskerk in Enschede van de bisschop in Utrecht de opdracht een parochie te stichten in Glanerbrug. Kort daarvoor heeft hij al de St. Joseph s Vriendenkring opgericht. Het doel daarvan is om de katholieke landverhuizers die in Glanerbrug zijn neergestreken met elkaar in contact te brengen. Het RK-verenigingsgebouw St. Joseph, de Vereeniging, wordt hét onderkomen voor de katholieke gemeenschap van Glanerbrug. Het aantal drankgelegenheden in Glanerbrug breidt zich tot de Tweede Wereldoorlog gestaag uit. Zoals er in die tijd voor elk geloof een kerk, bakker, slager en kruidenier is, is er ook voor elk geloof een café.
Na de oorlog wordt het verenigingsleven aan de Kerkstraat weer opgepakt. Zoon Jan van kastelein Herman Hassing verhaalt in het boek over de jaren 60: Natuurlijk waren er de bekende dansavonden op zaterdagavond met Sang und Klang van de gebroeders Ekkelboom. Die avonden werden door zeker driehonderd mensen bezocht. Dat was aanpoten, want op zondag na de mis moest alles weer spic en span zijn. Als de kerk de volgende morgen leegstroomde was het voorcafé binnen no time vol en moest ik als kleine jongen bijspringen. Op twee houten kratten Grolsch kon ik dan net bij de tapkraan en tapte het bier dat mijn vader dan rondbracht.
Bijverdienste
Voor de ondernemende kasteleins is het bestieren van de voorkamercafés vaak een bijverdienste. De uitbaters hebben naast de inkomsten uit het café ook een volledige baan in de fabriek of op de bouw. Met een karig loon. Maar baan of café brengen niet genoeg geld in het laatje om in het levensonderhoud te voorzien. Meestal werkt de man en bestiert zijn vrouw het café. s Avonds en in het weekeinde bedient de man dan de klanten. Zo ook in café Aagten aan de Schoolstraat 34. Daar is Johannes Aagten begonnen met een koffiehuis, waarvoor hij later vergunning krijgt om ook alcoholhoudende dranken te schenken. Als Johannes in 1917 overlijdt, krijgt zijn weduwe Johanna vergunning om het café voort te zetten. Tal van Glanerbruggers weten het kroegje te vinden dat bekend staat als ontmoetingsplek voor smokkelaars.
Ook voor Bernard Richters is een café een bijverdienste. Hij komt vanuit het Duitse Haltern in 1886 in Glanerbrug wonen. Hij trouwt, gaat wonen aan de Schipholtstraat en gaat aan de slag als timmerman. In de voorkamer van zijn huis op de hoek van de Schipholtstraat en de Verlengde Dr. Stamstraat begint hij een cafeetje. Blijkbaar floreert het, want niet lang na de opening in 1909 begint hij op de hoek van de Schipholtstraat en Keppelerdijk een groter café. Wanneer Bernard in 1955 overlijdt, wordt zijn lichaam opgebaard in de achterzaal van zijn café. Zoon Frans zet de zaak aanvankelijk op oude voet voort, maar heeft ook andere plannen. Hij stoot het café af en bouwt samen met familieleden in 1959 hotel de Post aan de Gronausestraat.
Volgens Dagblad Tubantia van 18 november 1959 is De Post het eerste hotel van Glanerbrug, met negen tweepersoonskamers en een restaurant. Maar Dolphia en Ter Haar sive Drost verhuren ook kamers. Tot de bekendste gasten van het hotel behoren de voetballers Helmut Rahn en Gyula Nemes, allebei spelers bij Sportclub Enschede. Nemes, van Hongaarse afkomst, leert het keukenpersoneel hoe ze echte Hongaarse goulash moeten maken. Helaas heeft Frans Richters ook te maken met minder aangename gasten. Caféhouder neergestoken , kopt Tubantia in maart 1963. De 53-jarige caféhouder F.A. Richters is zondagavond in zijn café aan de Rijksweg 45 te Glanerbrug met een mes in de rug gestoken en ernstig gewond. Zijn linker long werd doorboord en hij kreeg een shock.
Nou vooruit, nog eentje dan! is een uitgave van de Historische Kring Glanerbrug, een werkgroep van de Stichting Historische Sociëteit Enschede Lonneker. Het eerste exemplaar van Nou vooruit, nog eentje dan! is inmiddels in ontvangst genomen door oud-Glanerbrugger en toekomstig burgemeester van Oldenzaal Patrick Welman. Het wordt verkocht bij Jan Haast Primera, Drukkerij Dirk van Dijk, Shell ten Thij, Drogisterij Hardick en Jumbo Supermarkt. Het boek kost 15 euro. ISBN/EAN: 978-90-813547-4-5
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Historische Kring Glanerbrug
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
